İnsan nüfusu arttıkça ve gelişimi sürdükçe doğal etraf de değişime uğruyor. Süratli nüfus artışı, artan sanayileşme ve kentleşme sebebiyle yapay çevrelerin hava kirliliği, ormansızlaşma ve çölleşme üzere ziyanlara yol açtığını vurgulayan uzmanlar, bu üzere olumsuz tesirlerle karşılaşmamak için doğal etrafın korunması gerektiğini tabir ediyor. Uzmanlar araba yerine daha fazla bisiklet kullanılarak global ısınmanın azaltılabileceğine, tüketilen su ölçüsünün ve plastik kullanımının azaltılarak doğal etrafın korunabileceğine işaret ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Etraf Sıhhati Program Lideri ve Öğretim Vazifelisi İnci Karakaş, insan tarafından yaratılan yapay etraf ile doğal etraf hakkında değerlendirmelerde bulundu. Karakaş, doğal çevreyi müdafaa istikametinde tavsiyelerini paylaştı.
Nüfusun çoğunluğu yapay etrafta yaşıyor
Doğal etrafın dünya üzerinde yaşayan ve cansız tüm varlıkların içinde bulunduğu, insan üretimi olmayan etraf ve şartları tabir ettiğini söyleyen Öğretim Vazifelisi İnci Karakaş, “Doğal etraf kavramında hayvanlar, mikroorganizmalar, toprak, kayaçlar, atmosfer ve bunların hudutları içinde meydana gelen doğal olayları içeren, insan tesirinin olmadığı doğal sistemlerdir. Yapay etraf ise insanlığın başlangıcından günümüze kadar olan gelişim sürecinde doğal etraftan yararlanılarak insan eliyle yaratılan tüm bedelleri ve varlıkları kapsıyor. Yollar, hastaneler, barajlar, tarlalar, okullar, köprüler, meskenler, fabrikalar, hava alanları, limanlar, seralar ve göletleri içine alan yapay etrafın ekseriyetle gereksinimlerden ötürü oluşturulduğunu söyleyebiliriz. İnsan nüfusunun büyük çoğunluğu da yapay etraflarda ve kentlerde yaşıyor.” dedi.
Doğal etraf birçok canlı çeşidi barındırıyor
Öğretim Vazifelisi İnci Karakaş, doğal etraf ve yapay etraf ortasındaki farkları şöyle paylaştı:
“Doğal etrafta insan tesiri yoktur ancak yapay etrafın beşerler tarafından oluşturulduğunu söyleyebiliriz. Doğal etrafta doğal varlıklar yer alırken, yapay etrafta yapay varlıklara doğal varlıklardan daha fazla rastlanılır. Yani bu doğal etrafta yapay etrafa kıyasla birçok canlı cinsinin yaşadığı manasına da geliyor. Doğal etrafın oluşumu uzun yıllar alıyor ama yapay etraf kısa müddette oluşabiliyor.”
Yapay etraf doğal etrafa ziyan veriyor
İnsanın nüfus artırdığı ve gelişmeyi sürdürdüğü sürece tesirleri ile doğal çevreyi süratle değiştirdiğinin altını çizen Karakaş, “Hızlı nüfus artışı, artan sanayileşme ve kentleşme sebebiyle yapay etrafın; iklim değişikliği, pak suya ulaşmada zorluk, hava kirliliği, tehlikeli atıklarda artış, ormansızlaşma ve çölleşme üzere zararlarından bahsedebiliriz. Bu üzere olumsuz tesirlerle karşılaşmamak için doğal etrafın korunması gerekiyor.” sözlerini kullandı.
Otomobil yerine bisiklet
Hava, su ve toprak üzere doğal kaynakların verimli biçimde kullanılıp, bu kaynakların sonsuz olmadığının unutulmaması gerektiğini vurgulayan Etraf Sıhhati Program Lideri İnci Karakaş, “Hava kirliliğinin azaltılabilmesi açısından ferdî olarak alınabilecek tedbirlere bakıldığında, araç kullanmak yerine bisikletler tercih edildiğinde bu sayede atmosfere daha az karbondioksit salınımı gerçekleşiyor. Böylece global ısınmanın azalması sağlanabiliyor ve halk sıhhati korunabiliyor.” dedi.
Bu tedbirlerle doğal etraf korunabilir
Tarımda kimyasal gübre kullanımının toprak kirliliğini büyük ölçüde artırdığına dikkat çeken Karakaş, “Daha az ziyanlı kimyasal kullanımıyla hem sıhhati hem de çevreyi uzun vadeli olumsuz tesirlerden korumak mümkün olabiliyor. Tüketilen su ölçüsünün azaltılabilmesiyle, atık su ölçüsü azaltılırken su kaynakları da korunabiliyor. Plastik kullanımının azaltılmasıyla ve tek kullanımlık eserler yerine tekrar kullanılabilir eserlerin tercih edilmesiyle toprak kirliliği belirli ölçüde önlenebiliyor ve sıhhat üzerine olumsuz tesirler sonlandırılıyor. Doğal etrafta yaşayan canlıların tabiata bırakılan plastikler sebebiyle riske maruz kalması da önlenebiliyor.” sözlerini kullandı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
