İstanbul Siyasetler Merkezi (İPM)’nin, koronavirüs salgını sebebiyle bu süreçte karşılaşılan problemlere birlikte tahlil bulmak, mümkün ortak yerleri tahlil etmek ve akademik araştırmalarla desteklenen fikir alışverişi için başlattığı “Salgın ve Toplum” webinar serisinin dönem finali “AB Tepesi ve Türkiye” başlığıyla gerçekleşti. Webinara katılan hususun uzmanları, Türkiye-AB ilgilerinde artık kısırdöngüden çıkılarak geleceğe odaklanılması gerektiğine dikkat çekti. Ayrıyeten Paris Anlaşması’nın onaylanmamasının AB ile ticarette ve bağlarda Türkiye’nin önünde yeni sıkıntılara yol açabileceği belirtildi
İstanbul Siyasetler Merkezi’nin (İPM), “Salgın ve Toplum” webinar serisinin dönem finali “AB Tepesi ve Türkiye” başlığıyla gerçekleşti. İPM’nin koronavirüs salgını sebebiyle bu süreçte karşılaşılan problemlere birlikte tahlil bulmak, muhtemel ortak yerleri tahlil etmek ve akademik araştırmalarla desteklenen fikir alışverişi için başlattığı webinar serisi kapsamında düzenlenen toplantının moderatörlüğünü Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve İPM Yöneticisi Fuat Keyman yaptı.
Buyılın son webinarına, İPM Araştırma ve Akademik Alakalar Koordinatörü Senem Aydın Düzgit, 2020/21 Mercator-İPM Kıdemli Araştırmacısı Atila Eralp, AB Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Selim Yenel ve Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Çalışmaları Merkezi Yöneticisi Nilgün Arısan Eralp konuşmacı olarakkatıldı.
Webinar’ın moderatörlüğünü yapan Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve İPM Yöneticisi Fuat Keyman, Biden’ın ABD Başkanlığı ile birlikte başkandan öndere alakaların yerini kurumların almaya başladığını vurgulayarak, AB üyeliği olmayacaksa bile Türkiye’nin bunun kararını verip AB ile bağlantılarını düzgün bir biçimde yürütmek zorunda olduğunu söyledi.
Webinarda konuşan Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Selim Yenel, son yapılan AB tepe sonuçlarını tatminkar bulmadığını belirterek, AB’nin Türkiye’ye bakışının kuşkucu, inançsız ve temkinli olduğunu söyledi. Türkiye’nin tercihini 100 yıl evvel batıdan yana yaptığını ve öbür tarafa gitmesine gerek olmadığını söyleyen Selim Yenel, “AB üyeliğimize uzun vadede ihtimal vermiyorum ancak kıymetli olan AB ile gergin olmayan sürdürülebilir bir münasebet içine girmek” dedi. Türkiye-AB alakalarının son 5 yıldır çok gergin ve problemli olduğunu hatırlatan Selim Yenel, şöyle konuştu:
“Son 6 aydır bir dönüşüm başladı. Bunu yalnızca Biden idaresiyle bağdaştıramayız. Türkiye, AB’nin samimi olup olmadığını merak ediyor. Gümrük Birliği’nin modernize edilmesi vize muafiyeti ve üyelik müzakeresi hususları var. Fakat mevcut Gümrük Birliği’nin işleyişinde hem AB hem Türkiye tarafından problemler var. GB müzakerelerine daha çok vakit gerekecek, bu evreleri kat ettikten sonra Kıbrıs konusu başımıza kalacak. Vize konusunda da gelişme yok. Türkiye, yapılması gereken 72 kriterin 6’sını 6 yıldır yerine getirmedi. Üyelik müzakerelerinden bahsedilmediği üzere Türkiye’nin adaylığından bile bahsedilmiyor. Türkiye aday değilmiş üzere bir tanımlama içinde duruluyor. Bunun kanıksanmasından telaş duyuyoruz. GB’deki tıkanıklık müzakereleri de etkiliyor.”
Webinar’ın konuşmacılarından İPM Araştırma ve Akademik Münasebetler Koordinatörü Senem Aydın Düzgit, “Bir taraftaTürkiye’nin Doğu Akdeniz’deki son hareketleriyle yumuşama ortamı ortaya çıksa da bunun AB nezdinde çok önemli bir davranış değişikliğine neden olduğunu söylemek güç. Türkiye ‘Dış İlişkiler’ başlığı altında ele alınıyor. Genişlemeye ve üyeliğine referans yok. Konsolide olan bir üçüncü ülke statüsü var üzere. Mülteci iş birliğini ise yalnızca maddi yardıma indiriliyor” dedi.
PARİS ANLAŞMASI’NIN ONAYLANMAMASI KAHIR YARATIR
İPM Kıdemli Araştırmacısı Atila Eralp ise son yapılan doruklarda birinci defa NATO ve AB’nin tıpkı yaklaşım içine girdiğini ve ikisinde de ‘Yeşil Dönüşüm’ konusunun en plana çıktığını hatırlatarak, şöyle konuştu:
“Ortam değişikliği hem NATO hem AB’de gelecek tartışmalarına denk geldi. Demokrasi ve çok taraflılık vurgusu var. Birinci defa NATO ve AB ‘de tıpkı yaklaşım, ‘Yeşil Dönüşüm’ ön plana çıkıyor. Türkiye ab ilgileri vaktin ruhuna uygun değil. Türkiye kendi içine dönük kısırdöngü içindeki tartışmalarla vakit kazanmaya çalışıyor. AB’nin de vakit kazanmaya çalıştığını gözlüyoruz. İlgilerde işlevsel is birliği hâkim. Küçük açılımlar var fakat çok tesirli değil. Bilhassa Gümrük Birliği konusunda. Dış siyasette değişim, bir yumuşama var. Bu gerekli lakin kâfi değil alakaları ilerletmek için. Bu ilgilerde demokrasi vurgusu çok kıymetli. Ayrıyeten Türkiye, Paris İklim Anlaşması’nı onaylamayan bir pozisyonda. Burada da önemli külfet var. Türkiye-AB bağlarının kısırdöngüden çıkması ve geleceğe dönük ‘Yeşil Dönüşüm” üzere alakalara odaklanması lazım.”
Atila Eralp, Türkiye’nin Kıbrıs konusunda ise Birleşmiş Milletler parametreleriyle daima avantajlı pozisyonda olmasının değerli olduğunu hatırlatarak, “Bundan vazgeçip 2 devletli bir pozisyona ilerlemesi bahsin daha sıkıntı bir duruma gitmesine yol açar. BM parametreleri çerçevesinde devam etmesinde yarar görüyorum” dedi.
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Çalışmaları Merkezi Yöneticisi Nilgün Arısan Eralp, Türkiye’nin artık ortak değil münasebetlerin devam ettirilmesi ve denetim altında tutulması gereken üçüncü ülke olarak görüldüğünü söyledi. Nilgün Arısan Eralp, şöyle konuştu:
“GB modernizasyonu konusunda bir teknik çalışmasının başlaması beni çok umutlandırmadı. AB Komitesi yeni bir tasarı üzerinde çalışıyor. Paris Anlaşması’nı onaylamayan ülkelerle yeni bir ticaret ve yatırım mutabakatı yapılmaması gündemde. Türkiye, Paris Anlaşması’nı onaylamamakta ısrar ederse GB modernizasyonunda önüne mahzur olarak çıkacak. Önümüzdeki imkan nedir? Yeşil Mutabakat’a ahenk Türkiye’nin önünde değerli bir fırsat çerçevesi, küresel manada rekabet gücümüzü korumak istiyorsak buna uymak zorundayız. Türkiye nitekim memleketler arası alanda saygın bir ülke olmayı amaçlıyorsa etraf alanında gerekli adımları atmalı, öncelikle Paris Anlaşması’nı onaylamalı.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
