Kırmızı ete alerjiniz varsa kurban bayramınız zehir olmasın. Kurban bayramında kırmızı et alerjisinin belirtilerine dikkat edin. Alerji belirtileri et tüketiminden çabucak sonra olabildiği üzere üç ile 6 saat kadar geç olabilir. İstanbul Alerji kurucusu ve Alerji ve Astım Derneği Lideri Prof. Dr. Ahmet Akçay kırmızı et alerjisi hakkında ayrıntılı bilgi verdi.
Et alerjisi nedir?
Et tüketiminden sonra etin alerjenlerine bedende kaşıntı, kurdeşen, dudakta şişme, kusma, karın ağrısı ve ishal üzere belirtiler yanında bazen tansiyonda düşme ve bayılma üzere ölümcül tepkiler görülmesine et alerjisi denilir.
Sıklığı nedir?
Et alerjilerinin sıklığı kesin bilinmemekle birlikte besin alerjisi olan hastalar ortasında, çocuklarda yüzde 3 ila 15’inde ve yetişkinlerde yüzde 3’ünde et alerjisi bildirilmiştir. Et alerjisinin düşük prevalansı, kısmen birden fazla etin pişmiş formda yenmesine ve pişirmenin çoklukla alerjenlerin immünojenisitesini düşürmesine bağlanabilir. Sığır eti alerjisi prevalansı en sık bildirilen et alerjisidir. Bununla birlikte, inek sütüne alerjisi olan çocuklarda sığır eti alerjisi yüzde 20 kadar yüksek olabilir.
Risk faktörleri
Etlere alerji gelişimi için risk faktörleri tam olarak tanımlanmamıştır ve hastanın hassas olduğu alerjene bağlı olarak farklı olabilir:
●Artan ispatlar, çoklu kene ısırıklarının kırmızı etlere karşı alerji için bir risk faktörü olabileceğini düşündürmektedir.
●A ve O kan kümeleri ile galaktoz-alfa-1,3-galaktoza (alfa-gal) karşı hassaslık ortasında bir bağlantı kaydedilmiştir.
●Atopik dermatiti yahut inek sütü alerjisi olan çocuklar artmış risk altında olabilir.
●Jelatin alerjisi olan hastalar ayrıyeten etlere karşı hassas olabilir yahut klinik olarak reaktif olabilir.
Et alerjisine neden olan alerjenler
IgE aracılı et alerjik tepkilerinden sorumlu alerjenler hem protein hem de karbonhidrat alerjenler tanımlanmıştır. Serum albuminleri ve immünglobulinler, sığır eti ve başka göğüslü etlerinde birincil alerjenik proteinler üzere görünmektedir. Bu alerjenler süt içinde de bulunduğu için sıklıkla süt alerjisi olan çocuklarda kırmızı et alerjisi görülmektedir.
Diğer alerjen ise alfa-gal alerjenidir ve aslında insan ve maymunlar dışındaki göğüslerin kan kümesi hususudur. Bu karbonhidrat yapısında olan bir husus olup etlerde, böbreklerde, jelatinde bulunmaktadır. Bu alerjen lipit ve proteinlerle birleşerek alerjen haline gelmektedir.
Kırmızı et alerjisi nasıl gelişiyor?
Süt alerjisine bağlı
Süt alerjisi olan çocuklarda sütün içinde alerji yapan proteinler sığır etinde de olduğu için çapraz tepki nedeniyle 20 oranında sığır etine de alerji gelişebilmektedir. düzgün pişme ile alerji belirtileri görülmeyebilir.
Kedi Alerjisine bağlı
Kedi alerjisi olanlarda çapraz tepkiye bağlı domuz etine karşı alerji görülebilmektedir. Domuz eti alerjisi olanlarda çapraz tepki nedeniyle sığır eti ve domuz etine alerji görülebilmektedir. Kedi tüyüne alerjiniz varsa dikkatli olun
Kene ısırmasına bağlı
Keneler inek, koyun üzere hayvanları ısırır ve kanlarını emer. Göğüslü hayvanların kan kümesi alerjeni olan alfa gal alerjeni kenelerin midesinde bulunur. Kenelerin insanları ısırması ile bu alerjenler insanların kanlarına bulaşarak antikor gelişmesine neden olur. Bunun sonucu olarak da gecikmiş olarak kırmızı et tüketiminden sonra 3 ile 6 saat sonra alerji belirtileri ortaya çıkar.
Klinik belirtiler nelerdir?
Et alerjisinin hem immünoglobulin E (IgE) aracılı hem de IgE aracılı olmayan formları tanımlanmıştır. Bu formlara nazaran belirtiler de farklılık göstermektedir.
IgE’ye bağlı kırmızı et alerjisi çoklukla süt alerjisi nedeniyle ve kedi alerjisi nedeniyle gelişen kırmızı et alerjisinin belirtileri et alımından sonra 2 saat içinde kendini gösterir. Bilhassa et alımından sonra ciltte kurdeşen, dudakta şişme, ağız içinde karıncalanma üzere belirtiler ortaya çıkar. Karın ağrısı, kusma ve ishal üzere belirtiler de görülebilmektedir. Bazen alerjik rinit ve astım belirtilerine neden olabildiği üzere tansiyonda düşme ve bayılma formunda ölümcül tepki olan alerjik şok görülebilmektedir.
Kene ısırmasına bağlı duyarlanma olanlar çoklukla et alımından 3-6 saat sonra belirtiler görülür. Zira kene ısırması sonrası alfa gal alerjenine hassas hale gelinir. alfa gal içeren sığır etinin alerji geliştirebilmesi için bu alerjenin lipit yahut proteine bağlanarak alerji yapma potansiyeli kazanmaktadır. Bu nedenle tepki gecikmektedir.
IgE’ye bağlı olmayan kırmızı et alerjisi ise tedaviye yanıt vermeyen reflü, yutma zahmeti ve göğüs ağrısı biçiminde kendini gösteren eozinofilik özofajit denilen yemek borusunun alerjik hastalığı ve kırmızı et proteini enterokoliti olarak belirti gösterebilir. Enterokolit sendromunda kırmızı et alımından 3-4 saat sonra tekrarlayan kusma ve ishal belirtileri görülmektedir.
Çapraz reaksiyon
Sığır eti alerjisi olan hastalar koyun eti yahut domuz eti ile tepkiye girebilir lakin nadiren kümes hayvanları yahut balıklara reaksiyon verebilir. Kırmızı et alerjisi olanlarda setuksimab, jelatin, vajinal kapsüller ve aşılara (içindeki jelatinden dolayı) da alerji gelişebilmektedir.
Teşhis nasıl konulur?
Öncelikle klinik belirtilerin kırmızı et alerjisine uyumlu olması gerekir. Kırmızı et alerjisini tetikleyebilen idman, alkol, ağrı kesici ilaç kullanımı sorgulanmalıdır. Kırmızı et alerjisi olanların alerji uzmanlarınca kıymetlendirilmesi çok kıymetlidir. Deri testi ile kırmızı et alerjenlerine ve bazen taze et ile alerji testi yapılmaktadır. Moleküler alerji testi ile kırmızı et alerjisi yapan bileşenler detaylı olarak ortaya çıkabilmektedir. Alfa-gal alerjenine karşı antikor kıymetlendirilir.
Kırmızı et alerjisi test sonuçları kuşkulu olanlarda yükleme testi yapılarak kesin teşhis konulur. Sonuçlar klinik belirtiler ile birlikte kıymetlendirilerek teşhis konulmaktadır
Tedavisi nasıl yapılır?
Gıda alerjisinin idaresi en yaygın olarak kırmızı etten kaçınmayı içerir. Hasta çiğ yahut az pişmiş ete reaksiyon gösteriyorsa, etin düzgün pişmiş olarak tolere edilip edilmediğini belirlemek, hasta besini pişmiş formda diyetinde tutabileceğinden yardımcı olabilir.
İmmünoglobulin E (IgE) aracılı et alerjisi olan hastalar bir epinefrin otoenjektörü ile donatılmalı ve nasıl ve ne vakit kullanılacağı öğretilmelidir. Besin kaynaklı anafilaksi ve besin alerjenlerinden kaçınma ile ilgili genel hususlar diğer bir yerde gözden geçirilmiştir.
Alfa-gal alerjisi olan hem yetişkinlerde hem de çocuklarda başarılı desensitizasyon protokollerine ait az sayıda rapor yayınlanmıştır. Alfa-gal alerjisi, ek kene ısırıkları olmaksızın vakitle düzeliyor göründüğünden, immünolojik desensitizasyonla bağlı risklerin, sendromun doğal seyrinin ötesinde bir fayda sağlayıp sağlamadığı meçhuldür.
Kırmızı et alerjisi düzelir mi?
Sığır eti alerjisi olan inek sütü alerjisi olan çocuklar (et alerjisi olan çocukların en büyük kümesini temsil eder) hem sığır hem de inek sütü hassaslığını aşma eğilimindedir. Bir çalışmada, sığır eti toleransına medyan üç yıllık bir müddetten sonra ulaşıldı ve her iki besine da alerjisi olanlarda inek sütüne toleranstan evvel meydana geldiği bildirildi.
Erişkinlerde et alerjisinin doğal seyrine ait yayınlanmış data çok azdır. Olay raporları, alerjiyi yetişkin olarak edinen kimi bireylerin vakitle hassaslığı kaybettiğini göstermektedir.
Galaktoz-alfa-1,3-galaktoza (alfa-gal) karşı hassaslığın neden olduğu tepkilerin doğal seyri düzgün çalışılmamıştır. Uzun vadeli serilerden yahut denetimli çalışmalardan elde edilen hiçbir data bulunmamakla birlikte, muharririn çalışmasından elde edilen birinci ispatlar, alfa-gal’e karşı IgE antikorlarının kimi hastalarda vakitle azaldığını göstermektedir. Bununla birlikte, ek kene ısırıklarının antikor düzeyini arttırdığı görülmektedir.
ÖZET VE ÖNERİLER
●Et alerjisi enderdir. Kimi hasta kümeleri ortasında istisnalar belirtilmiştir: Güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri’nde atopik dermatiti olan çocuklar ve gecikmiş anafilaksisi olan hastalar. Muhakkak etlere karşı alerjilerin yaygınlığı, belli bir etin diyette öne çıkmasıyla bağlı görünmektedir. Sığır eti alerjisi en sık rapor edilir.
●Et alerjisinin hem immünoglobulin E (IgE) aracılı hem de IgE aracılı olmayan formları tanımlanmıştır. IgE aracılı tepkiler, alımdan çabucak sonra yahut üç ila altı saate kadar gecikebilir. Etlerin dahil olduğu IgE aracılı olmayan bozukluklar ortasında eozinofilik özofajit (EE) ve pediatrik besin proteini kaynaklı enterokolit sendromu (FPIES) bulunur.
●Etlerdeki ana alerjenler, her ikisi de pişirme ile değerli ölçüde değişen serum albüminleri ve immünoglobulinlerdir. Bu kısmen et alerjisinin neden yaygın olmadığını açıklayabilir. Bilhassa güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri’ndeki hastalarda yaygın üzere görünen galaktoz-alfa-1,3-galaktoz (alfa-gal) isimli bir karbonhidrat alerjeni de tanımlanmıştır.
●Çeşitli serum albüminlerinin benzerliği etler ortasında çapraz hassaslığa ve/veya süt ve hayvan tüyüne karşı alerjiye yol açar. Alfa-gal’e karşı hassaslık, jelatinlere ve monoklonal antikor setuksimab’a karşı çapraz hassaslığa neden olabilir .
●Et alerjisinin teşhisi, hikaye, objektif testler ve muhtemelen besin yükelemsini içerir. Lakin ete has IgE testlerinin hassaslığı ve özgüllüğü nispeten zayıftır. Deri testi için taze et kullanımı hassasiyeti artırabilir.
●Yönetim, büyük ölçüde neden olan etten kaçınma ve kazara maruz kalma durumunda gerekirse epinefrinin kendi kendine nasıl enjekte edileceği konusunda hasta eğitiminden oluşur.
●Birçok çocuk ve birtakım yetişkinler vakitle ete karşı toleranslı hale gelir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
