VakıfBank Kültür Yayınları nın yayımladığı Rasyonalitenin Farklı Yüzleri bugüne kadar şeffaf bir halde nadiren ele Esenyurt Escort alınan rasyonalite meselesini irdeliyor Yarım yüzyılı aşkın müddettir Antik Yunan niyet biçimini derinlemesine araştıran Profesör G E R Lloyd tarihî sosyolojik ruhsal ve kültürel açıdan düşünme ve akıl yürütmenin insan İstanbul Escort toplulukları ortasında ne ölçüde farklılıklar gösterdiğini sorguluyor
VakıfBank Kültür Yayınları nın VBKY Türkçede birinci kere okurla buluşturduğu Rasyonalitenin Farklı Yüzleri isimli kitap rasyonalite kavramını soyut entelektüel tartışmaya açıyor Cambridge Üniversitesi Beylikdüzü Escort Antik İdeoloji ve Bilim Kürsüsü Emekli Profesörü G E R Lloyd Antik Yunan ve Antik Çin metinleri ortasında yaptığı kapsamlı karşılaştırmalar yoluyla rasyonelliğin çağdaş Batı toplumlarına mahsus olmadığını savunurken Sokrates Platon Aristoteles üzere Antik Çağ ın en kıymetli düşünürlerinden miras alınan kavramları sorgulayıcı bir bakış açısıyla inceliyor
Rasyonaliteyi mutlak kozmik ve değişmez olana ait idealite gereksinimimizin mitleştirdiği bir öge olarak gören Lloyd Pascal ın müsaadeden giderek kaçınılması gereken iki aşırılığa dikkat çekiyor aklı dışlamak ya da yalnızca aklı kabul etmek Lloyd rasyonelliği Batı kültürü ile irrasyonelliği ise Doğu kültürü ile ilişkilendiren indirgemeci anlayışların rasyonelliğin irrasyonelliği de barındıran ambivalent karakterini tanıyarak aşılabileceğini ileri sürüyor. Aklın irrasyonel istikametini yok saymanın niyet dünyamızda yarattığı tek taraflılığı antropolojik örneklerle ortaya koyan muharrir; Doğu-Batı, doğa-kültür, düz anlam-metaforik mana üzere ikilikleri tekrar ele almaya davet ediyor.
Rasyonalite beşere dair üniversal bir olgu mudur
Okurlara Rasyonalite fikir ve davranışların her yerde belli ölçütler çerçevesinde kıymetlendirilebileceği yeterli tanımlanmış beşere dair üniversal bir olgu mudur Yoksa rasyonel ve irrasyonel sadece kültürel yapıların bir eseri müdür sorularını yönelten muharririn yapıtı “Hedefler ve Metotlar”, “Gözden Geçirilmiş Rasyonalite”, “Doğa Olmadan Kozmoloji”, “Görünüm ve Varlık”, “Dil, Okuryazarlık ve Biliş”, “Tanrılar, Ruhlar, İblisler, Hayaletler, Mistisizm, Mucizeler, Büyü, Mit” ve “Sonuçlar: Rasyonalitenin Farklı Yüzleri” başlıklı yedi kısımdan oluşuyor.
Fırat Kurt un çevirisiyle lisanımıza kazandırılan kitabın birinci iki kısmında rasyonalite ve göreliliğin paleontoloji etoloji gelişim psikolojisi ve antropoloji alanlarında nasıl geliştiği inceleniyor Üçüncü kısımda ayrıntılı bir kozmoloji incelemesine giren Lloyd Yunan ve Çin yaklaşımlarındaki tabiat kavramını odağına alırken akıl yürütmedeki bir grup karakteristik yanlışların her çeşit toplumda yaygın olarak bulunduğu ihtarını yapıyor
“Her ne kadar bilimin gelişmesine çok şey borçlu olsak da, bilimsel araştırmalar sonucu elde edilen baş döndürücü ilerlemelerden duyduğumuz memnuniyetten doğabilecek çoka varan bir ilkel zafer sarhoşluğuna pürüz olabilmemizin kritik değeri de artmaktadır. Bu nedenle öncelikle bilimin hudutlarını kabul etmemiz, sonra da bilimsel gelişmelerin beraberinde getirdiği artan tehlikelerin farkında olmamız gerekir. Fizikte, kozmolojide, biyolojide ve psikolojide şimdi anlayamadığımız ve tahminen de hiçbir vakit anlayamayacağımız birçok şey olabilir. Sahiden de tesirli, gözle görülür sonuçlar veren formüllere sahibiz ve yeni prosedürler geliştirmek için de daima gayret sarf ediyoruz. Bu prosedürlerden kimileri antik Yunanlıların eforlarından türetilmişken, başkalarını Hindistan’a, İslam’a ve bilhassa de Çin’e borçluyuz.”
Lloyd dördüncü kısımda görünüm ve varlık kavramlarının kullanımlara dair sıklıkla karşılaşılan varsayımların taşıdığı tehlikelere işaret ederken beşinci kısımda ünlü antropolog Jack Goody nin Yaban Aklın Evcilleştirilmesi teorisindeki okuryazarlık ve bunun bilişsel performans üzerindeki tesirleri hakkındaki argümanlarına yeni bir bakış açısı getiriyor Muharrir altıncı kısımda ise inanç sistemleri ve ritüel pratiklerin yanı sıra Yunan ve Çinli entelektüellerin kültürel normlarından nasıl koptuğuna odaklanıyor
Felsefeden bilişsel bilimlere kadar pek çok disiplinden beslenen eser rasyonel dediğimiz şeylerin heterojenliğine dair hem kadim hem de çağdaş toplumların insanlara neler öğretebileceğini araştırıyor
G E R Lloyd kimdir
1933 yılında İngiltere de doğan G E R Lloyd King s College ve Cambridge Üniversitesi nde eğitim görmüştür Cambridge Üniversitesi nde Antik İdeoloji ve Bilim Kürsüsü nde öğretim üyeliği Darwin College ta rektörlük yapmış olan Lloyd hala Needham Research Institute ta Kıdemli Bilim İnsanı unvanıyla çalışmalarını sürdürmektedir 1987 de Bilim Tarihi Sardon Madalyası 2007 de Kenyon Klasik Çalışmalar Madalyası 2013 te Dan David Mükafatı ve 2014 te Fyssen Mükafatı ile onurlandırılmıştır Fikir tarihine yaptığı katkılardan dolayı 1997 de şövalye unvanı almıştır .
Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı
