Obezite, beraberinde getirdiği birçok sıhhat sorunu ile birlikte her yaştan insanı etkileyerek global bir salgın haline geldi. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Obezite ile Uğraş Alt Komisyonu’nun geçtiğimiz aylarda yayımladığı rapora nazaran, Türkiye’de her 3 bireyden 1’i obeziteli. Avrupa ülkeleri ortasında Türkiye’yi üst sıralara taşıyan bu oran bilhassa bayanlarda ve çocuklarda tehlikeli bir boyuta dikkat çekiyor. Bahis ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Türkiye Obezite Araştırma Derneği (TOAD) Lideri Prof. Dr. Volkan Demirhan Yumuk, obezitenin tetiklediği hastalıklara ve Türkiye’de acil olarak atılması gereken adımlara dikkat çekerken, kent düzenlemelerinin obeziteyi önlemede tesirli olacağının altını çizdi. TOAD Lider Yardımcısı Prof. Dr. Dilek Yazıcı ise toplumdaki obezite insidansını düşürmenin bir yolu olarak, çocukluk çağından başlayarak yeme ve idman alışkanlıklarının düzenlenmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Obeziteyle, yalnızca “az ye, çok hareket et” sloganıyla baş edilebilecek kolay bir hastalık olmadığını belirten Prof. Dr. Volkan Yumuk, kıymetli ihtarlarda bulundu.
OBEZİTE HANGİ HASTALIKLARI TETİKLİYOR?
“Obezite; tip 2 diyabet, hipertansiyon, damar sertliği, kalp yetmezliği, inme, karaciğer yağlanması, safra taşı, reflü, yağlı böbrek hastalığı, depresyon, uykuda soluk durması, cinsel isteksizlik, kısırlık, adet düzensizliği, eklemlerde kireçlenme üzere hastalıkların ve kimi kanser çeşitlerinin görülme riskinde artışa neden olabilir” halinde konuşan Prof. Dr. Yumuk, obezitenin ortaya çıkmasındaki temel faktörleri şöyle sıraladı:
“Obezitenin ortaya çıkmasında birden fazla faktör rol oynar. Besin alımındaki artışa ve fizikî aktivitedeki azalmaya neden olan, genetik, epigenetik, çevresel, biyolojik, ruhsal, davranışsal ve sosyokültürel faktörler obezitenin ortaya çıkmasını tetikleyebilir.”
Bireyin beden tartısının (kg), uzunluk uzunluğunun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen beden kütle indeksi (BKİ) hesaplaması sonucu, obezite teşhisinin konulduğunu belirten Prof. Dr. Yumuk, “BKİ’nin 30 ve üzeri olması durumunda obezitenin varlığından bahsedilir” bilgisini verdi.
OBEZİTEYİ DEĞİŞTİREN KENTLER OLUŞTURULMALI
Pandemi devrinde sağlıklı beslenme ve fizikî aktivite üzere tedbirlerin değer kazandığını da vurgulayan Prof. Dr. Volkan Yumuk, obezitenin önlenmesinde ülkemizde acil olarak atılması gereken adımları şöyle sıraladı:
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Avrupa ünitesiyle birlikte yürütülen fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme stratejileri oluşturma hareketleri, beslenme dostu okullar oluşturma teşebbüsü, besin etiketleme yönetmeliklerinin oluşturulması, faal kentler ve obeziteyi değiştiren kentler bağlamında yürüyüş ve bisiklet parkurlarının oluşturulması, toplu nakliyat ağının genişletilmesi ve kullanışlılığının arttırılması obezitenin ülkemizdeki sıklığının azaltılması açısından çok gerçek teşebbüsler olacaktır.”
TÜRK MUTFAĞINDAKİ BESLENME HATALARI
Obezitenin önlenmesinde yeme alışkanlıklarında yapılan düzenlemenin kıymetli bir rolü olduğuna değinen Prof. Dr. Dilek Yazıcı ise bu hususta yapılan yanılgılarla ilgili şunları söyledi:
“Sıklıkla fast-food ve paketlenmiş besin tüketiminin yanında, Türk mutfağında da yer alan işlenmiş karbonhidratların, beyaz ekmeğin ve beyaz unla yapılan hamur işi üzere besinlerin tüketimlerinin fazla ölçüde olması obeziteyi tetiklemektedir. Ayrıyeten yörelerimize nazaran tekrar doymuş yağ açısından ağır olan et tüketiminin yahut doymuş yağların kendisinin tüketiminin fazla olması da obeziteye neden olabilir.”
TÜRKİYE’DE HER 4 ÇOCUKTAN 1’İ FAZLA KİLOLU
Çocukluk çağında obezite sıklığının son periyotlarda bariz olarak arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Dilek Yazıcı, ülkemizde her 4 çocuktan 1’inin fazla kilolu ya da obeziteli olduğunu vurguladı. Çocukların beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesinde ebeveynlere değerli roller düştüğünü de belirten Prof. Dr. Yazıcı, şu teklifleri sıraladı:
“Evde sağlıklı besinler tüketerek çocukları da bu yiyeceklere yönlendirmek obezitenin önlenmesi açısından çok kıymetli. Sağlıklı beslenmenin yanı sıra hareketli olmak ve idman de çocuklara birer alışkanlık olarak kazandırılmalıdır.”
PSİKOLOJİK GERİLİM GÖRÜLME SIKLIĞI YÜZDE 60
Obezite beraberinde getirdiği fizikî sıhhat sıkıntılarının yanında birtakım ruhsal bozuklukların da görülme sıklığında artışa sebep oluyor. “Obezitesi olan bireylerde rastgele bir ruhsal bozukluğun olma sıklığı yüzde 60’ı bulmaktadır” bilgisini veren Prof. Dr. Dilek Yazıcı, kelamlarına şöyle devam etti:
“Gelişimsel süreçte, çocukluk çağında yaşanan sözel, fizikî ve cinsel şiddet üzere olumsuz ömür olayları ve bağlanma süreçleri, erişkin omurdaki gerilim karşılıklarını da etkileyerek obezite riskini artırmaktadır. Ruhsal gerilim, birçok yol üzerinden obeziteyi artırıcı bir risk faktörüdür.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
