Çocuklarda beyin gelişimi için dikkat edilmesi gerekenleri anlatan Medical Park Gebze Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, “Özellikle annedeki tiroit hormonu sıkıntıları; iyot, folik asit, vitamin B12, esansiyel yağ asitleri ve protein eksiklikleri doğacak bebeklerin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir” dedi.
Sağlıklı bir beyin gelişimi için sağlıklı bir gebelik ve doğumun gerekli olduğunu belirten Medical Park Gebze Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Tülün Savaş Gürses, bu süreçte yaşanabilecek oksijen yetersizliği, erken doğum, doğum öncesi yahut doğum sırasında yaşayan kronik gerilim zorlanma durumları, enfeksiyonlar, annenin alkol ve sigara kullanması, kimyasal hususlara ve radyasyon maruz kalmasının bebeğin beyin gelişimi için riskli durumlar olduğunu söyledi.
Özellikle annedeki tiroit hormonu problemleri; iyot, folik asit, vitamin B12, esansiyel yağ asitleri ve protein eksikliklerinin bebeklerin beyin gelişimini olumsuz etkilediğine dikkat çeken Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Tülün Savaş Gürses, bunların dışında duyusal ihtar, toplumsal alaka, sevgi ve ilgiden mahrum kalmak, erken çocukluk devrinde yaşanan şiddet üzere durumların nörolojik gelişimi makûs etkilediğini vurguladı.
EN SIK GELİŞİMSEL GERİLİK VE NÖBET ŞİKÂYETLERİ GÖRÜLÜYOR
Çocukların nörolojik açıdan çok geniş bir yelpazede, çok farklı şikâyetlerle tabibe başvurduğunu söz eden Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, en sık müracaat sebepleri ortasında başta gelişimsel gerilik, nöbet, baş ağrısı şikâyetlerinin geldiğini belirtti.
Nörogelişimsel geriliği olan bir hastanın gelişimsel geriliğinin farklı alanlarda olabildiğini işaret eden Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, “Kaba motor alan dediğimiz, oturması, yürümesinde gecikmeleri olduğu üzere, lisan gelişiminde, toplumsal gelişim dediğimiz etraf ve bireylerle bağlantı kurmada düşünce da yaşayabilirler. Nöbetler çok farklı hastalık bulgusu olarak karşımıza çıkabilir. Hastada kolay bir ateşli havale (febril nöbet) olabildiği üzere, epilepsi yahut nadiren menenjit, ensefalit dediğimiz daha önemli durumlar da olabilmektedir. Ayırıcı tanısı, hastanın kliniğine nazaran yapılmaktadır” diye konuştu.
EPİLEPSİNİN VE SEREBRAL PALSİNİN ERKEN TANISI DEĞERLİ
Gelişimsel geriliğin erken tanınması ve müdahale edilmesinin hastanın ilerleyen süreçte kendi yaş kümesini yakalaması açısından hayli hayati olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, şöyle devam etti:
“Benzer halde epilepsinin erken tanısı da ehemmiyet taşır. Bilhassa bebeklik devrinde görülen epileptik spazmın erken tanınması ve erken tedavi edilmesi, hasta için ileride oluşacak sekel için epey kıymetlidir. Otistik spekturum bozukluklarının ve serebral palsili hastaların erkenden tanınması; rehabilitasyon programına alınmaları, beyin gelişimini tamamlamamış bebeğin hayatının birinci yıllarında çok belirleyicidir. Biz bu hastaları tedavi ederken nöronal plastisite’den faydalanıyoruz. Unutulmamalı ki, nöronal plastisite hayatın birinci yıllarında çok daha tesirlidir.”
BEYİN PLASTİSİTESİ İLE SEREBRAL PALSİ’DE UMUT VAR
Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, serebral palsi hastalığında kullanılan bir tedavi metodu olan nöronal plastisite’yi şöyle anlattı:
“Beyin milyarlarca nörondan oluşur. Nöronlar (sinir hücreleri) birbirleriyle sinapslar aracılığı ile irtibat kurmaktadır. Bir nöron öteki nöron ile binlerce sinaptik kontağa sahiptir. Hasar gören nöronun yine çoğalma özelliği yoktur fakat sağlam kalan nöronların, sinaptik kontaklarını çoğaltarak hasar gören nöronun işlevini üstlenmesini sağlayabiliriz. Bilhassa serebral palside beyin hasarından sonra rehabilitasyonda, beyin plastistesini kullanmaktayız. Bu nedenle, beyin etkilenmesi ve hasarı olan çocuklarda erken rehabilitasyon ile daha hoş sonuçlar elde edilmektedir.”
ZEKÂSININ GELİŞMESİ İÇİN ÇEVREYİ DENEYİMLEMELİ
Bebeklerin genel gelişimlerine bakarak üstün zekâlı olup olmadıklarını anlamanın mümkün olmadığını savunan Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, ebeveynlere zekâ gelişimi konusunda şu tekliflerde bulundu:
“Bebeğin gelişimini, kaba motor, ince motor, şahsî toplumsal ve lisan gelişimi olarak dört kümede inceliyoruz. Zekâ bunların dışında, çok farklı bileşenleri ve tarifleri olan bir kavramdır. Bilindiği üzere 6 yaşından sonra, zekâ testleri olarak bilinen ‘WISC-R’ testi yapılabilmektedir lakin zekâyı ne kadar ölçtüğü tartışmalı bir mevzudur. Bu yüzden genel olarak birtakım özel durumlar için kanaat edinmek dışında zekâ testi kullanmıyoruz. Çocukları olan annelere teklifim, beynin ‘kullan ya da kaybet’ kuralına nazaran işlediğini bilmeleri. Kullanırlarsa güçlenir, kullanmazlarsa sinapslar (beyindeki hudut hücreleri ortasında bildiri alışverişini sağlayan temas noktaları) zayıflayarak ortadan kalkar. Bu nedenle çocuklarına sinapslarını çoğaltacak alanlar oluşturmak için, etrafını anlayıp deneyimlemesine müsaade vermek, neden- sonuç ilgisi ve tahlil bulmalarına, zorlanmalarına müsaade vermeleri gerekir.”
Beslenmenin de beyin gelişiminde değerli oranda tesiri olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, “Beslenme sorunları ve yetersiz beslenme, bilhassa erken çocukluk devrinde nörogelişimsel geriliklere, öğrenme sorunlarına ve akademik başarıda düşmeye sebep olmaktadır. Bilhassa iyot, folik asit, vitamin eksikliği esansiyel yağ asitleri ve protein eksiklikleri, beyin gelişimini olumsuz etkilemektedir” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
