Başlattığı istihdamda eğitim hareketiyle başta Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere Türkiye’deki yatırımlar için rol model olan Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi, ilin endüstrileşme potansiyelini ortaya çıkardı. 2018’de faaliyete başlayan işletme, yatırımlara ticari yararın ötesinde, toplumsal sorumluluk şuuruna sahip bir model kazandırdı. Adıyaman, bu yeni yatırım modelinin tesiriyle sanayi yatırımlarında Güneydoğu Anadolu’nun birinci beş kenti ortasında yer almayı başardı.
Son yıllarda dev yatırımlarla Güneydoğu Anadolu bölgesinde istihdam ve kalkınmaya hem sayısal hem de niteliksel açıdan büyük katkıda bulunan Cengiz Holding, toplumsal sorumluluk şuuru yaklaşımının bir sonucu olarak beşere yatırımı temel siyaset olarak belirledi. İnsan odaklı siyasetiyle bölge beşere verdiği eğitimlerle onları iş sahibi yaparken, farklı yetkinlikler de kazandırdı. Cengiz Holding’in Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni maksat alarak başlattığı istihdamda eğitim hareketi, Türkiye’de son periyotta yapılan yatırımlar için de örnek teşkil ediyor.
Adıyaman’da 1950’li yıllarda başlayan endüstrileşme faaliyetleri, dev yatırımların katkısıyla sürat kazandı. İktisadı yüklü olarak tarıma dayanan vilayette, bilhassa güçlü yeraltı kaynaklarına yapılan yatırımlar, endüstrileşme eğilimine taraf verdi. Bugün farklı alanlarda sanayi sicil evrakına sahip olan 449 işletmede, yaklaşık 15 bin kişilik istihdam yaratılıyor. Adıyaman, bu yükselişiyle sanayi yatırımlarında Güneydoğu Anadolu’nun birinci beş kenti ortasında yer alıyor.
Adıyaman’ın sanayi potansiyelini ortaya çıkarıldı
Cengiz Holding, 110 milyon dolarlık yatırımının yapıtı olan Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi aracılığıyla vilayetteki endüstrileşme eğilimine taraf veren bir yatırımı bölgeye kazandırdı. İlin sanayi potansiyelini ortaya çıkaran Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi, yeni yatırımları da tetikleyen bir hareket kazandırdı. Bölgenin en büyük tesisi olan dev yatırım, Türkiye’nin en kıymetli bakır yataklarından birinin bulunduğu Adıyaman’ın markalaşma sürecine nitelikli bir bedel kazandırdı. Adıyaman topraklarından çıkarılan bakır, Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi’nde 12-14 konsantre düzeyine getirilerek Türkiye’ye ve dünyaya kazandırılıyor.
İstihdama sayısal ve nitelikli katkı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde en çok sanayi tesislerine sahip olan vilayetler sıralamasında birinci 5’e yerleşen Adıyaman, bölgenin giderek güçlenen sanayi yatırımlarına en büyük dayanaklardan birini veriyor. Vilayette tarıma dayalı endüstriden madencilik üzere katma kıymeti yüksek dalları içeren endüstriye yönelik bir gelişim yaşanıyor. Cengiz Holdingtarafından2018 yılında, ÇED olumlu kararıyla devreye alınan Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi, ilin istihdamına yalnızca sayısal olarak değil tıpkı vakitte nitelikli bir katkı sundu. Bölgenin en büyük tesisi olarak direkt yatırım periyodunda 1100, işletme devrinde ise450 bireye iş imkânı yarattı. İstihdamının yüzde 80’inden fazlasını ise bölge insanı oluşturdu. Böylelikle Adıyaman ve civar kentlerdeki potansiyel iş gücü, bölge iktisadına kazandırıldı. İşletme, çalışanların aileleriyle birlikte hesap edildiğinde, 2 binden fazla kişi için ekmek kapısı oldu.
Geleceğe projeksiyon tutuyor
Türkiye’nin farklı bölgelerinde hayata geçirdiği dev yatırımlarla bölgesel iktisadın gelişiminde hudutları aşan bir yaklaşım sunan Cengiz Holding,Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi ile Türkiye’nin yıllık bakır gereksinimi olan 450.000 tonun 18.500 tonunu tek başına karşılıyor. Türkiye’de yapılan ve yapılacak yeni yatırımlara örnek teşkil ederek de misyonunu tamamlıyor. 12 yıllık bir ömrü bulunan tesis, alt yapı, galeri ilerleme, sabit tesisler, kaçış cepleri, havalandırma, su atım idaresi, güç sınırları, haberleşme sınırları, sığınma istasyonları üzere sayısız ince ayrıntıyı içinde barındıran bir planlama ile geleceğe projeksiyon tutuyor.
İstihdamda eğitim hareketi
Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi ile başlatılan istihdamda eğitim hareketi kapsamında, iş güvenliğine uygun ve etrafa hassas olarak sürdürülen faaliyetlerde çalışanlara farklı eğitimler verildi. Verilen eğitimlerle çalışanlara farklı branşlarda yetkinlik kazandırılarak nitelikli iş gücünün oluşmasında kıymetli bir kazanım sağlandı. Vilayet Ulusal Eğitim Müdürlüğü ve Adıyaman Halk Eğitim Müdürlüğü işbirliğinde sürdürülen eğitimlerde çalışanların teknik bilgi ve yasal donanım gereksinimleri en üst seviyede ve kanunlara uygun biçimde sağlandı. Çalışanlarla başlayan eğitim süreci tüm bölgede yaygınlaştırıldı. Bu sayede750’yi aşan çalışan, resmi G sınıfı iş makinesi operatörlük dokümanı, mesleksel yeterlilik dokümanı, kaynakçı, tahkimatçı, yüksek akım sertifikalı elektrikçi dokümanı sahibi oldu. Soluksuz sürdürülen eğitimler, paydaş iştirak prensibi ile civar köylere ve bölge geneline yapılan hizmetler ile desteklendi. Milletlerarası standartlarla (EBR) toplumsal yardım siyasetleri ile yönetilen eğitimler, milletlerarası bağımsız kontrol kuruluşları tarafından sistemli olarak denetleniyor.
Nitelikli iş gücünün gelişimini tetikliyor
Cengiz Holding, toplumsal ve ekonomik faydayı gözeten eğitim hareketini Güney Doğu Anadolu bölgesinde yaygınlaştırarak Türkiye’de bir birincisi hayata geçirdi.Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi’nde Türkiye Taş Kömürü Kurumu tarafından sertifikalandırılan 21 kişilik maden kurtarma (Tahlisiye) grubu denetiminde yürütülen daima eğitim programları, çalışanların yeteneklerini artırıyor. En gelişmiş teknik ekipmanlarla iş gücünün kalitesi yükseltiliyor. Eğitimlerle madencilik dalının de gelişimine ait yeni alanlar yaratıyor.
Doğa ve etrafa hassaslığı en üst seviyede
Cengiz Holding, Türkiye’de toplumsal ve ekonomik yarar gözetilerek yapılan yatırımlara örnek olurken, tabiat ve etrafa duyarlılığınıda en üst düzeyde gözetiyor. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’ndan güçlü ve disiplinli bir süreç sunucunda alınabilen Etraf Müsaade ve Lisans Belgesi’ne sahip olan tesis, etraf yatırımlarıyla da tabiatla dostluk kuruyor. Sürdürülebilirlik açısından; Atık Depolama Tesisi, Atıksu Arıtma Tesisleri, Süreksiz Depolama Tesisleri üzere dev çevresel yatırımlar yapılarak, ekonomik korkularla çevresel şartlar göz arkası edilmiyor. Sıfır Atık prensibiyle çalışan işletme, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’ndan verilen Sıfır Atık Belgesi’ne sahip.
70 bin ağaç dikilmesi hedefleniyor
Tesisin sahip olduğu etrafla dost yaklaşımının bir sonucu olarak gerçekleştirilen ağaçlandırma çalışmaları kapsamında 3 yılda yaklaşık 5 bin adet fidan dikimi yapıldı. Bölgede ağaç dikimleri aralıksız devam ediyor. İşletme mühletince yaklaşık 70 bin ağaç dikilmesi hedefleniyor. Ayrıyeten madencilik faaliyetinin tamamlanmasına müteakip başlatılacak rehabilitasyon çalışmaları kapsamında24,3 hektarlık alanın ağaçlandırılması planlanıyor. Yaban hayatını da desteklemeyi kendine görev edinen tesis, bölgenin sembolü olan yaban keçilerinin kaçak avlanmadan korunmasında ve kışın sıkıntı koşullarda yem takviyesiyle hayata tutunmasında büyük rol üstleniyor.
Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi’nin Öne Çıkan Özellikleri:
- Önce insan yaklaşımına sahip tesiste; yeraltı sığınma istasyonları, yeraltı yemek hane istasyonları, geri dolgu istasyonları, yeraltı cevher nakliye bant yolları, yeraltı atık su istasyonları, atık su ve pak su istasyonları üzere birçok sabit tesisi içinde barındırmaktadır.
- Yeraltı geri dolgulu göçertmeli katlar ortası üretim metodu uygulanmaktadır.
- Tam mekanize olarak çalışılmaktadır.
- Her bir kat ortası aralık 15 metre olacak halde planlanmıştır.
- Cevher ayna (drift) uzunlukları yaklaşık olarak 50-70 metre ortasında değişmektedir.
- Geri dolgu olarak çimentolu pasa dolgu kullanılmaktadır.
- Üretimi yapılan her bir boşluk üstteki dolgu sistemlerinden biri ile doldurulmaktadır.
- Yıllık 560.000 tontüvenan cevher çıkarmaktadır. Ortalama cevher tenörü 3- 3,5cu olarak planlanmaktadır.
- Tahkimatsız alan diye tanımlanan tüm bölgelerdeki çalışmalar, uzaktan denetimli insansız ekipmanlar kullanılarak yapılmaktadır.
Adıyaman Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi Üretim Evreleri:
Yıllık 560.000 ton tüvenan cevher beslemesi ile 130.000 ton 12-14 Cu tenörlü bakır konsantresi üretilmektedir. Üretilen konsantre karayolu ile Malatya’ya oradan da demiryolu ile Cengiz Holding bünyesindeki Eti Bakır A.Ş Samsun İzabe Tesislerine gönderilmektedir. Gönderilen 12-14’lik konsantre, 100 Katot bakır olarak üretilmektedir. Bu da yaklaşık 18.500 ton katot bakıra tekabül etmektedir. İşletme ünitelerinden konsantratör tesisinde yeraltından çıkarılan tüvanen cevher tesis bünyesinde evreli olarak zenginleştirilmektedir.
Bu etaplar sırası ile;
- Kırma eleme
- Öğütme
- Flotasyon
- Susuzlaştırma
- Atık depolama
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı