Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, çocuklarda empati hissinin gelişimine ait değerli tavsiyelerde bulundu.
Empati öğretilen bir beceridir
Empatinin en genel manasıyla kişinin kendisini his ve fikirlerinden soyutlayarak başka şahısların hislerini, niyetlerini ve olaylara bakış açılarını anlayabilme kabiliyeti olduğunu lisana getiren Nuran Günana, empatinin hem olumlu benlik algısının gelişmesine yardımcı olduğunu hem de kişinin davranışlarının oburlarının his ve davranışlarını nasıl etkileyebileceğini düşünebilmesi için kıymetli bir anahtar rolünde bulunduğunu söyledi.
Empati, sağlıklı ilgi kurulmasına yardımcı oluyor
Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Empati yapmak toplumsal ilgileri kolaylaştırır ve bireylerin sağlıklı bağlantılar kurmasını sağlar. Empati çocuklar için son derece değerlidir. Bu maharete sahip olan çocuklar kendilerini inançta hissederler ve beşerlerle güçlü ilgiler kurarlar. Empati hüneri doğuştan gelen bir özellik değildir, bilakis vakit içerisinde öğretilen ve öğrenilen bir beceridir” diye konuştu.
Empatinin temeli hayatın birinci yıllarında atılır
Empatinin temellerinin ömrün birinci yıllarında atıldığını kaydeden Nuran Günana, anne ile çocuk ortasında oluşan sevgi, ilgi ve şefkate dayalı ilgi çocuğun etrafına de tıpkı biçimde ilgi ve şefkat göstermesini sağladığını vurgulayarak şunları söyledi: “Annenin bebeğin muhtaçlıklarını hakikat halde düşünüp anlayarak karşılaması çocuğun empati kurma maharetlerini geliştirir. Bu tıpkı vakitte zihinsel gelişimi de olumlu tarafta tesirler.”
Onlara paha verin ki bedel vermeyi öğrensinler
Çocukların hayatta örnek aldığı birinci bireylerin anne ve babaları olduğunu hatırlatan Nuran Günana, çocukların empatiyi de anne-babalarından ve toplumsal etraflarından öğrendiğini vurguladı. Çocuklarının duygusal muhtaçlıklarını karşılayan ve hislerine şefkatli bir biçimde karşılık veren anne ve babaların empatiyi öğrettiğini belirten Nuran Günana,“Çocuğa sevgi ve şefkat verildiğinde, duygusal muhtaçlıkları karşılandığında, kişiliklerine hürmet duyulduğunda ve hürmet gösterildiğinde onlar da kendilerini paha verilmiş hissederler, diğerlerine bedel verirler ve diğerlerinin gereksinimlerine hürmet gösterirler” diye konuştu.
Çocukla karşılıklı konuşulmalı
Çocuğun hislerini ebeveynleri ile paylaştığında, çocuğu dinlemenin ve geçiştirmemenin çocuğun da karşısındakinin niyet ve hislerine ilgi göstermesini sağladığını tabir eden Nuran Günana şöyle devam etti: “Çocuk anne ve babasıyla bir sorunu paylaşıyorsa mevzuyu değiştirmeden o bahse odaklanmak, üzerine karşılıklı konuşmalar yapmak ve hislerini tabir etmesini sağlamak çocuğun ebeveynlerine inancını artıracağı üzere kendi hislerini da tanımasını sağlayacaktır. Bunu sağlamak hayatın her alanında mümkün olabilir. Örneğin, televizyonda gördükleri karakterlerin niyet ve hisleri üzerine konuşmak yahut öykü anlatıldığında, ismi geçen karakterlerin rastgele bir anda nasıl hissedebileceğini hayal etmelerini teşvik etmek ve üzerine konuşmalar yapmak da yararlı olacaktır. Günlük ömürden örnek verilecek olursa, etrafınızda değerli bir hastalığa sahip olan bireylerin ailelerinin nasıl düşünüp ve ne hissedebileceği üzerine çocukla karşılıklı konuşmalar da yapılabilir.”
Ona hislerinizi söz etmekten kaçınmayın
Birçok anne ve babanın kendi hisleri hakkında konuşmakta zorlandığını ve kaçındığını söyleyen Nuran Günana, bu durumun his idaresinde zorlanan, diğerlerinin hislerini nasıl yönetim edeceğini bilmeyen ve duygusal reaksiyon vermekten kaçınan bireyler oluşmasına neden olduğunu söz etti. Çocuğa örnek olmakta yarar bulunduğunu lisana getiren Nuran Günana, “Anne ve babaların kendi his ve niyetlerini net olarak çocuklarına belirtmeleri çocuğun empati gelişimine yardımcı olacaktır. Örneğin, anne ve baba şayet çocuğun istediği bir aktiviteyi yorgun olduğu için yapamıyorsa bunu ona açıklamaları ve nasıl hissettiklerini söylemeleri çocuğun empati konusunda desteklenmesine yardımcı olur” tavsiyesinde bulundu.
Duygularını tabir etmesine yardımcı olunmalı
Sevgi, öfke, kızgınlık, kıskançlık, utanç üzere hislerin söz edilebilmesi konusunda çocuğa yardımcı olmanın faydasının görüleceğini söyleyen Nuran Günana, bu hislerin insani olduğunun unutulmaması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“Çocuk bu sözleri ne kadar düzgün yansıtabilirse davranışlarını o kadar düzgün bir biçimde denetim edebilir. Örneğin, öfkeli bir çocuğa ‘ne manası var bu kadar öfkelenmenin yahut ne var bunda bu kadar kızacak’ üzere telaffuzlar aslında çocuğun hissini reddetmek ve anlamsız görmek manasına gelir. Bunun yerine ‘şu anda çok öfkeli görünüyorsun, anlıyorum’ diyebilmek çocuğun hissini anlamasını ve tabir etmesini kolaylaştıracaktır. Küçük yaş çocuklarda bu bahiste çeşitli kart oyunlarından, oyun temalarından, mecmualardan yahut fotoğraflara bakarak da yararlanılabilir. Yüz sözlerinin olduğu mecmualara, kartlara yahut fotoğraflara bakarak çocuğa neler düşündüğü ve nasıl hissettiği sorulabilir.”
Empati yapabilen çocuklar daha merhametli, yardımsever, adil ve paylaşımcı olur
Olumlu toplumsal davranışlar kazanmanın çocuklar için son derece kıymetli olduğunu aktaran Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, kelamlarını şöyle tamamladı: “Empati yapma marifeti olan çocuklar saldırganlığa daha az eğilim gösterirler, daha paylaşımcı, merhametli, yardımsever olurlar ve diğerlerine daha adil davranırlar. Güçlü empati duygusu, çocukların kendileri hakkında kararlar alırken diğerlerine ziyan vermemeleri ve diğerlerinin hakkına hürmet duymaları gerektiği şuurunu sağlar. Bu durum çocukları saldırganlık, diğerlerine şiddet uygulama, unsur bağımlılığı, zorbalık, olumsuz akran baskısı üzere berbat hayat kurallarından da korur.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
