İstinye Üniversitesi (İSÜ) öğretim üyeleri Covid-19 pandemisinin beraberinde getirdiği hayat formunun beslenme alışkanlıklarını ve davranışlarını nasıl etkilediğini araştırdı. Pandemide kazanılan sıhhatsiz beslenme alışkanlıklarının, obezite gelişme riskini ve Covid-19 ile alakalı komplikasyonların riskini artırabileceği söz eden öğretim üyeleri, yayımladıkları makalede sağlıklı beslenme konusunda teklifler de sıraladı.
Küresel Covid-19 salgını yalnızca ömür biçimimizi, sıhhatimizi etkilemedi tıpkı vakitte yeme alışkanlıklarımızı da önemli bir halde değiştirdi. İpsos tarafından gerçekleştirilen, 30 ülkenin datalarının değerlendirildiği ‘Covid-19’un Beslenme ve Sıhhatimiz Üzerindeki Etkileri’ araştırmasına nazaran, Covid-19 ile birlikte global nüfusun yüzde 31’i ayda ortalama 550 gram aldı. Yıl olarak hesaplandığında ise insanların Covid-19’un getirdiği toplumsal ve ruhsal nedenlere bağlı olarak ortalama altı kilo aldığı görüldü. İstinye Üniversitesi (İSÜ) öğretim üyeleri Covid-19 pandemisinin beraberinde getirdiği ömür biçiminin beslenme alışkanlıklarını ve davranışlarını nasıl etkilediğini araştırdı.
Obezite riskini arttırabilir
İSÜ Beslenme ve Diyetetik Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Funda Elmacıoğlu, Öğr. Gör. Elif Emiroğlu, Arş. Gör. Keyifli Tuçe Ülker, Dr. Berkin Özyılmaz Kırcali ve Arş. Gör. Sena Oruç’un yayımladığı makalede günlük alışkanlıkların mecburi konutta kalmalar nedeniyle büyük ölçüde bozulduğu ve bu durumun bilhassa beslenme tertibi olmak üzere birtakım davranış değişikliklerine neden olduğu belirtildi. Buna nazaran, ekran karşılarında geçirilen uzun mühletler, hareket alanlarının sınırlanması üzere nedenlerden ötürü birçok kişi sıhhatsiz beslenme eğilimleri gösterdi. “Covid-19’un yarattığı gerilim artışı ve can ıstırabı daha fazla güç alımının yanı sıra daha yüksek ölçülerde yağ ve karbonhidrat tüketimi ile ilişkilendiriliyor” diyen öğretim üyelerinin açıklamasında pandemide kazanılan sıhhatsiz beslenme alışkanlıklarının, obezite gelişme riskini ve Covid-19 ile bağlantılı komplikasyonların riskini artırabileceği tabir edildi.
Her üç bireyden biri kilo aldı
İSÜ Beslenme ve Diyetetik Kısmı tarafından, Türkiye’deki 64 vilayetten toplam 1036 iştirakçiyle yapılan araştırmaya nazaran, pandeminin beraberinde getirdiği yeni ömür biçimi, yetişkin bireylerin denetimsiz yeme ve duygusal yeme düzeylerinde artış meydana getirdi. Bu süreçte her üç bireyden birinin beden yükünde artış oldu. Araştırmaya katılan iştirakçilerin 5’te biri yemek yerken kendilerini denetim edemediğini, her altı bireyden biri ise bu süreçte muhakkak cinste besinleri, bilhassa karbonhidrat içeriği yüksek besinler ve hamur işleri, daha sık tükettiğini belirtti.
Peki, ne yemeli?
“Bağışıklık sistemini destekleyen besinlerin güzel kaynakları olan yiyecekleri kâfi düzeyde tüketmek; yemek yeme vakitlerini, öğünleri ve porsiyonları planlamak karantinanın olumsuz sıhhat tesirleriyle başa çıkmak için yardımcı olabilir” diyen uzmanlar ne yemeli konusunda ise şu tekliflerde bulunuyor:
- Akdeniz Diyetikarantinada izlenecek en sağlıklı beslenme modelini temsil ediyor. Akdeniz mutfağının temel bileşenleri ortasında zeytinyağı, taze meyve ve sebzeler, protein açısından varlıklı baklagiller, balık ve tam tahıllar bulunuyor.
- Uyku bozukluklarını da engellemek için akşam yemeğinde serotonin ve melatonin içeren yiyeceklerin tüketilmesi değerli. Yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, badem, muz, kiraz ve yulaf üzere tam tahıllar melatonin yahut serotonin içerir. Süt ve süt eserleri üzere proteinli besinler, uykuya geçişi kolaylaştıran bir amino asit olan triptofanın ana kaynaklarıdır.
- Vitamin ve mineral içeren meyve ve sebzelerin bağışıklık işlevini artırabildiği bildiriliyor. Beta-karoten en çok tatlı patates, havuç ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunurken; C vitamini kaynakları ortasında kırmızı biber, portakal, çilek, brokoli, limon ve öbür meyve & sebzeler bulunur. Temel E vitamini kaynakları ise bitkisel yağlar (zeytinyağı, fındık yağı vb.), sert kabuklu yemişler (fındık, ceviz vb.) ve tam tahıllardır.
- Dışarıda geçirilen vakit ve hasebiyle güneşe maruz kalma mühleti sonlu olduğundan, diyetten daha fazla D vitamini alınması önerilir. D vitamini içeren yiyecekler ortasında balık, karaciğer, yumurta sarısı ve D vitamini ile zenginleştirilmiş eserler bulunur.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
