Mevsimsel depresyonun depresyonun bir çeşidi olduğunu belirten uzmanlar, bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görüldüğüne dikkat çekiyor. Mevsimsel depresyonun en yaygın belirtilerinin artmış uyku muhtaçlığı ile gündüz tartı hissi, yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı yahut diğer fizikî sıkıntılar, odaklanma ve kanıyı toparlamakla ilgili meseleler olduğu kaydediliyor. Belirtiler ortasında cinsel isteğin azalması, hamur işi ve tatlı üzere kan şekerini yükselten yiyeceklere yönelme ve kilo alma da yer alıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Psikolog Sera Elbaşoğlu, mevsimsel depresyon konusunda bilgi verdi, tavsiyelerde bulundu.
Uzman Psikolog Sera Elbaşoğlu, mevsimsel depresyonun, depresyonun bir çeşidi olduğunu belirterek “Tam olarak açık bir nedeni olmasa da sonbahar ve kış aylarında yani daha kısa günlerin ve daha az gün ışığının beyinde kimyasal birtakım değişiklikler yaparak depresyon belirtilerine yol açtığı düşünülmektedir. Ayrıyeten uykuyla ilgili bir hormon olan melatonin ile mevsimsel depresyonun bir münasebeti olabileceği de düşünülmektedir. Mevsimlerin ve gün ışığının insan üzerinde birçok fizyolojik ve ruhsal tesiri vardır.” dedi.
Kadınlarda daha sık görülüyor
İki cins mevsimsel depresyon olduğunu belirten Elbaşoğlu, “Birincisi sonbahar sonundan yahut kış aylarının başında başlayan ve yaz aylarında hafifleyen; ikincisi ise çok daha az yaygın olan, ilkbaharın sonları yahut yaz başı üzere başlayan cinsidir. Hastalığın belirtileri her yıl misal vakitlerde gelmekte ve tekrar misal vakitlerde hafiflemekte yahut güzelleşmektedir. Çoklukla yetişkinlikte başlayan bu depresyon çeşidi bayanlarda erkeklerden daha sık görülür.” dedi.
Bu belirtilere dikkat!
Mevsimsel depresyonun en yaygın belirtilerine de dikkat çeken Sera Elbaşoğlu, “En yaygın semptomlar artmış uyku gereksinimi ile gündüz tartı hissi, yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı yahut öteki fizikî meseleler, odaklanma ve kanıyı toparlamakla ilgili meseleler, tekrarlayan ve olumsuz içerikte fikirler, evvelden keyif alınan iş ve uğraşılara olan ilgi ve haz almada kayıp, içe çekilme, çabuk öfkelenme, korkulu olma, mutsuzluk, suçluluk, ümitsizlik, cinsel isteğin azalması, hamur işi ve tatlı üzere kan şekerini süratle yükselten yiyeceklere yönelme ve kilo almadır.” diye konuştu.
Güneş ışığı semptomları azaltabiliyor
Bu iki cins depresyonun tedavisi genelde farklılık gösterdiğini kaydeden Sera Elbaşoğlu, şu bilgileri verdi:
“Güneş ışığı alma, semptomların azalmasına katkı sağlayabilir. Bu şayet mümkün değilse hastanelerde denetimli bir formda, aşikâr aralıklarla ve mühletlerle özel bir ışık tedavisi yapılabilmektedir. Psikoterapiler depresif belirtilerin artmasında etken olan birtakım çarpık niyetlerin değiştirilmesi, kişilerarası bağlantı idaresini geliştirerek gerilimle ve depresif duygulanımlarla başa çıkma konusunda bireye yardımcı olabilmektedir. Antidepresanlar üzere bir ruh sıhhati uzmanının reçete edebileceği ilaçlar mevsimsel depresyona yol açabilen kimyasal dengesizliği düzenlemeye yardımcı olabilir. Bu tedavi seçeneklerinin biri ya da kombinasyonu kişi için bir ruh sıhhati uzmanı tarafından düzenlenebilir.”
Mevsimsel depresyonun hastalık olduğu kabul edilmelidir
Mevsimsel depresyon ya da depresyonun rastgele bir çeşidi için kişinin kendisinin yapabileceği pek çok şey olduğunu kaydeden Sera Elbaşoğlu, “Yukarıda sayılan belirtiler kişiyi hareketsiz kılar ve günlük aktiflik seviyesini minimuma indirme eğilimindedir. Zorunda olmadıkça bir şey yapmak güçtür. Bazen bireyler, zorunda olunan sorumlulukları bile yürütemez hale gelirler. Fizikî yorgunluk, isteksizlik, haz alamama, ümitsizlik yani hiçbir şey değişmeyecek, düzelmeyecek hissi çok güçlü olabilir ve şahsa güne başlamak için gerekli motivasyonu verecek pek bir şey yok üzeredir. Öncelikle bunun bir hastalık olduğu, kişinin kendi yapısı ya da normalinin olmadığını idrak etmesi ve durumun değişebileceğini fark etmesi gerekir. Değişmeyeceğini düşündüğümüz bir şey için çabalamak anlamsız gelir.” dedi.
Günlük rutinlere dönmek önemlidir
Depresif süreçlerde genelde öncelikle diş fırçalama, banyo yapma üzere ferdî bakımın aksatılmaya başlandığını belirten Sera Elbaşoğlu, “Bu üzere kaybedilen günlük rutinlere planlı ve ölçülü halde yine dönmek kıymetlidir. Bozulan yemek nizamını sağlıklı hale getirmek, aktivite ölçüsünü artırmak, aile ve arkadaşlarla vakit geçirmek, evvelden hoşlanılan aktiviteleri yapmak uygun gelecektir. Ayrıyeten tekrarlayıcı olumsuz fikirlerden uzaklaşmaya çalışma da çok kıymetlidir. Bu fikirler geçmişte yaşanan birtakım keder verici ya da olumsuz hisler hissettiren olaylarla ilgili olabileceği üzere sıklıkla kişinin kendi durumu üzerine umutsuz ve korkulu nitelikte de olurlar.” diye konuştu.
Bu tekliflere kulak verin!
Uzman psikolog Sera Elbaşoğlu, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
“Başlangıçta bunların tümünü birden yapmaya çalışmak gerçekçi bir amaç olmayacaktır. Bunları bulunduğunuz noktaya nazaran ve fazla yük oluşturmayacak halde planlamak kıymetlidir. Örneğin aktivite seviyesi çok azalmış birisi için 10-15 dakika dışarıya çıkmak ve kısa bir yürüyüş yapmak güzel bir başlangıç olabilir. Yahut konuşmanın güzel geleceğini düşündüğünüz biriyle buluşmak, sinemaya gitmek âlâ gelebilir. Tabi ki hali hazırda pandemi periyodunun getirdiği sonluluklar ile fizikî ve duygusal tesirleri göz gerisi etmek de gerçekçi olmayacaktır. Açık havada, önlemler çerçevesinde beşerlerle görüşmek, yürüyüş yapmak üzere aktivitelerin yanı sıra daha çarçabuk gerçekleştirilebilen online görüşmelerle sevilen bireylerle vakit geçirilebilir. Ufak uğraşlar güç getirecektir ve bu da yeni şeyler yapmak için motivasyon sağlayacaktır. Hareketin kendisi hareket getirir. Bir tedavi planı içerisindeki ilaçlar da kişinin depresif belirtilerinin azalmasına yardımcı olacak ve depresif süreçle daha uygun baş etmesini de sağlayacaktır. Depresyonun hangi tipi olduğu fark etmeksizin psikoterapiler de ruhsal dayanıklılığı arttırarak gözetici bir fonksiyon üstlenirler.”
Uzman Psikolog Sera Elbaşoğlu, “Son kelam olarak, mevsimsel depresyon tedavisi başka çabucak tüm psikiyatrik hastalıklarda olduğu üzere çoklu alanlara müdahale gerektirir. Bu da temelinde insanın karmaşık ve incelikli doğasıyla alakalıdır.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
