Covid-19’un tesirleri tüm dünyada hala devam ederken, hepatit virüsleri salgın sürecinde hastalar ve taşıyıcılar hastaneye gitmekten çekindiği için yayılmaya devam ediyor. Bu süreçte en çok hepatit B ve C üzere kronikleşmiş hastalığı olan yahut bunun farkında olmayanların tedavilerini aksatması olumsuz sonuçlara neden olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Koray Tuncer; 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü nedeniyle hepatit virüsü ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Hepatit, çeşitli bulaşıcı virüslerin ve bulaşıcı olmayan casusların neden olduğu ve kimileri ölümcül olabilen bir dizi sıhhat meselesine yol açan bir karaciğer iltihabıdır. Hepatit virüsünün A, B, C, D ve E tipleri olarak isimlendirilen beş ana tipi vardır. Hepsi karaciğer hastalığına neden olurken; bulaşma yolları, hastalığın şiddeti, coğrafik dağılımları farklılık gösterir. Bilhassa B ve C tipleri pek çok beşerde kronik hastalığa yol açar. Hepatit B ve C bilhassa karaciğer sirozu, karaciğer kanserine neden olarak vefata sebebiyet verebilir. Lakin son yıllarda ortaya çıkan ve dünyayı kasıp kavuran koronavirüs salgını nedeniyle pek çok kişi hepatit ile ilgili tedavilerini aksatmakta ya da teşhis için hastaneye gitmekten çekinmektedir. Meğer bir mühlet sonra koronavirüs bitince ortaya, hepatite bağlı kronik karaciğer hastalıkları çıkacaktır. Bu nedenle şahısların çekinmeden doktorlarına başvurması gerekmektedir.
Hepatitten korunmak için ferdî önlemler çok önemli
HBV olarak da isimlendirilen hepatit virüsü, tıpkı HIV üzere enfekte olan kişinin kan ya da beden sıvılarıyla temas edilirse bulaşır. Lakin hepatit HIV’e nazaran 50- 100 kat daha bulaşıcıdır. Hepatit virüsünün bulaş yolları şöyle de sıralanabilir:
- Doğumda anneden bebeğe geçebilir
- Güvenli olmayan enjeksiyon ve transfüzyonlar
- Korunmasız cinsel temas
- Güvenli olmayan piercing, dövme uygulamaları
Özellikle Hepatit B virüsü ile ilgili birtakım yanlış anlaşılmalar vardır. Hepatit B; yemek kaplarını paylaşmak, emzirmek, sarılmak, tokalaşmak, öksürmek, hapşırmak ya da açık havuzlar yoluyla bulaşmaz.
Kesin teşhis kan testiyle konuluyor
Herkes, öncelikle erişkinler kesinlikle Hepatit B ve C testlerini yaptırmalı, test sonucu olumlu olanlar uzman tabibe başvurmalı, gerekiyorsa vakit kaybetmeden tedaviye başlamalıdır. Erken teşhis ve tedavi siroz ve kanser gelişimini önler. Bu nedenle bireylerin bir an evvel hepatit testlerini yaptırması ehemmiyet taşır. Viral hepatitlerin teşhis testleri ülkemizin her köşesindeki hastaneler ve laboratuvarlarda muvaffakiyet ile yapılmaktadır. Bu testler aile tabiplerinden de istenebilmektedir. Bu birçok hastanın erken teşhisini ve tesirli tedavisini sağlayacaktır. Viral hepatit testleri negatif olanlarda gerekli ise hepatit B ve/veya hepatit A aşılaması yapılmalıdır. Hepatit C, obezite, alkol, ilaca bağlı ve öteki sebeplerle olan ve hepatit B ve A testleri negatif bütün kronik karaciğer hastalarında hepatit B ve A aşısı yapılmalıdır. Zira birden fazla hepatit virüsü ile infekte (hepatit B+D, B+C yahut nadiren B+C+D gibi) olan yahut viral olmayan ek karaciğer sorunu olan kronik hepatitli hastalarda karaciğer hasarı daha ciddidir, siroz ve kanser riski daha yüksektir.
Riskli şahıslar dikkatli olmalı
Bunun yanında Hepatit B açısından riskli olanların kesinlikle taramalarını yaptırmaları gerekir. Bilhassa eşlerden birinde Hepatit B virüsü olanlar, meskeninde bu virüsü taşıyanlar, korunmasız cinsel temasta bulunanlar, AIDS hastaları, tüm sıhhat çalışanları, kan bankası çalışanları kesinlikle kanlarına baktırmalıdır.
Hepatit varsa…
Eğer bir bireyde Hepatit virüsüne rastlanırsa o kişi kesinlikle uzman bir tabibe başvurmalıdır. Virüsün teşhisinin ardından karaciğer işlev testleri yapılmalıdır. Hepatit B’ye rastlanmışsa farklı bir hepatit cinsinin de araştırılması gerekir. HBV virüsünün çoğalıp çoğalmadığını anlamak için HBV – DNA seviyesi ölçülür, tedavi için bu çok değerli bir bulgudur. Bunun yanında karaciğer ultrasonografisi yapılmalıdır. Kişi uzman doktor tarafından hepatit hakkında bilgilendirilmeli ve tedavi gerekiyorsa uygulanmalıdır. Bu şahısların ailelerindeki öbür bireyler de taranmalıdır.
Aşı koruyucudur
Hepatit B için kollayıcı, tesirli ve emniyetli aşılar var. Şayet bireyde Hepatit B ya da A virüsü yoksa kesinlikle aşısını yaptırması gerekir. Ayrıyeten Hepatit B hastaları için güçlü antiviral tesirli ilaçlarla tedavi mevcuttur. Hepatit C tedavisi tıp tarihinin en başarılı hikayelerinden birisidir. Ağızdan alınan ilaçlarla virüsü yok eden kalıcı tedavi (kür) çabucak her hastada mümkündür. Ayrıyeten Toplumsal Güvenlik Kurumu tabip raporu ile bu ilaçları fiyatsız sağlamaktadır.
1 milyon 100 bin kişi hepatite bağlı hastalıklardan ölüyor
Şu anda dünya üzerinde 1 milyon 100 bin vefat Hepatit B ve C’ye bağlı gelişen karaciğer hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Toplam 9 milyon 400 bin kişi de kronik Hepatit C virüsü için tedavi görmektedir. Yapılan çalışmalara nazaran dünyada 30 saniyede bir hepatit virüsünün yol açtığı sıkıntılar nedeniyle ölenler bulunmaktadır. Dünya üzerinde Hepatit B ve C virüsünü taşıyan 3 milyon kişi olduğu varsayım edilmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü, 2030 yılına kadar viral hepatiti ortadan kaldırmak için çalışmalarını sürdürürken, bu yılki “Dünya Hepatit Günü” temasını “Hepatit Bekleyemez” olarak belirlemiştir. Bu bağlamda, erken teşhis için beklenmemeli, aşı yaptırmamış olanların Hepatit B ve Hepatit A aşılarını yaptırmaları çok büyük ehemmiyet taşımaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
