Yerinde ve dozunda yapılmış barışçıl bir mizahın çabucak herkesin güzeline gittiğini belirten uzmanlar, araştırmaların mizah anlayışı kuvvetli olan bireylerin gerilimle daha düzgün başa çıktıklarını, diğerleriyle daha düzgün anlaştıklarını ve daha uygun zihinsel ve hatta fizikî sıhhate sahip olduklarını gösterdiğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, “Mizah, kişinin kendi olumsuz hislerini düzenlediği üzere, etrafı üzerinde de olumlu etki gösterir. Etrafını neşelendirebilmek, onları ruhsal olarak âlâ hissettirebilmek, mizahı kullanan şahsa ruhsal sağlamlık verir” diyor.
1 Nisan Dünya Mizah ve Latife Günü, her yılın 1 Nisan günü kutlanıyor. Genelde latife gününde insanların birbirine latife yapması gelenek haline gelmiştir.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, 1 Nisan Mizah Günü’ne ait yaptığı açıklamada mizah ile psikoloji ilgisini kıymetlendirdi.
Komik istikametlere odaklanmak, hayatla barışık olmayı sağlıyor
Mizah ve latifenin hayattaki yerine ve değerine işaret eden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar,
“İçindebulunduğu güç durumun ve hayatın komik taraflarına odaklanabilmek, kendisi ile ve hayatla barışık olmayı sağlar. Olumlu mizah yapabilme hüneri, kişinin kendisi için ve etrafı için değerli bir katkıdır. Kozmik olarak komik kabul edilebilecek şeyler hakkında latifeler, ilgileri kolaylaştırmak için birebirdir. Kendinize ve hayatın saçmalıklarına gülebilmek, gerilim yahut zorluklarla başa çıkabilmek için tesirli bir araçtır. Lakin etrafına ya da kişinin kendisine karşı saldırgan olan mizah ise yıkıcıdır, münasebetleri – özgüveni yıpratır.” diye konuştu.
Kuvvetli mizah anlayışı gerilimle başa çıkmada etkili
“Freud, mizahı, korkuyu zevke dönüştürebilen savunma sistemlerinin en yükseği olduğunu vurgulamıştır.” diyen Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Yerinde ve dozunda yapılmış barışçıl bir mizah çabucak herkesin güzeline sarfiyat. Araştırmalar mizah anlayışı kuvvetli olan bireylerin gerilimle daha düzgün başa çıktıklarını, diğerleriyle daha düzgün anlaştıklarını ve daha yeterli zihinsel ve hatta fizikî sıhhate sahip olduklarını göstermektedir. Araştırmalarda mizah duygusu yüksek bireylerin bağışıklık sistemlerinin daha güçlü olduğu, daha az ağrı deneyimledikleri, hastalıkları daha az belirti ile atlattıkları gösterilmiştir.” diye konuştu.
Günümüzde olumlu psikoloji akımında ‘daha güçlü insan’ özellikleri ortasında ‘mizah’ ın da sıralandığına dikkat çeken Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizah, kişinin kendi olumsuz hislerini düzenlediği üzere, etrafı üzerinde de olumlu etki gösterir. Etrafını neşelendirebilmek, onları ruhsal olarak âlâ hissettirebilmek, mizahı kullanan şahsa ruhsal sağlamlık verir.” dedi.
Yıkıcı mizah ziyan verir
Psikiyatrist Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizahı küçük düşürücü ve düşmanca olmayan bir halde kullanan bireyler, kişilerarası çatışmaları ve tansiyonları başarılı bir formda azaltabilir ve diğerlerindeki olumlu hisleri artırabilirler. Lakin kendisi ve etrafı ile barışık mizah yerine yıkıcı, alaycı bir mizah kullanılması da münasebetlerde bir o kadar yıkıcı olabilir.” diye konuştu.
Mizah duygusu güçlü toplumsal bağlarla ilişkilidir
Ayrıca mizah hissinin daha güçlü toplumsal bağlar, daha fazla toplumsal dayanak alabilme, daha fazla özgüven ve daha yüksek başa çıkma mahareti ile bağlantılı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizahı daha fazla kullanan bireylerin olumlu düşünebilir, umutlu ve optimist kişilik özellikleri yüksek bulunur. Bu olumlu kişilik özelliklerine sahip bireyler, mizah kullandıkça da kişilik özellikleri daha da pekişir. Mizah marifeti tıpkı vakitte dışadönüklük ile alakalıdır. Etrafındaki bireylerle mizah köprüsü ile ilgi kurabilen kişi, sıkıntı vakitlerinde daha kolay dayanak bulabilir.” dedi.
Birçok araştırmanın dengeli biçimde mizah hissinin yüksek olmasını, daha düşük depresyon ve korku bozukluğu oranları ile bağlı bulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, hayal kırıklıkları, beklentilerin karşılanmaması ve engellenme durumunda mizaha başvurabilenlerin, olumsuz hislerini düzenleyip, olumsuz olayın tesirini daha kısa müddette atlatabildiklerini tabir etti.
Dozunda ve barışçıl mizahın, hisleri dışavurmanın, kızgınlığı – kırgınlığı, beklentileri, hayalleri, hisleri etrafa iletebilmenin sağlıklı bir yolu olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Evlilikte alaka kalitesi, eşin olumlu algılanan mizah kalitesi ile bağlı bulunmuştur. Yani mizahi öğelerde, karşı tarafın bunu nasıl algıladığı çok değerlidir.” dedi.
Mizahın yakınlık gösterebilme marifeti, empati yeteneği, toplumsal maharet ile yakından alakalı bulunduğunu da kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Okul çağında mizahi marifeti yüksek çocukların okulda daha az zorbalığa maruz kaldıkları; ergenlikte ise toplumsal ortamlara daha kolay ahenk sağladıkları gösterilmiştir. Lakin saldırgan bir mizah stratejisinin de alay olarak kabul edildiği ve öğrencilerin hayatları üzerinde önemli sonuçlar doğurabildiği bilinmektedir.” dedi.
Kahkaha terapilerinin tesiri araştırılıyor
Mizahın yalnızca mizahı yapan kişi değil, mizaha maruz kalan kişi üzerinde de çökkünlüğü azaltan, tasayı yatıştıran bir tesiri bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, şunları söyledi:
“Gülen bir şahısta gerilim hormonları azalır. Bu nedenle çeşitli psikiyatrik hastalıkların tedavisinde ‘kahkaha terapileri’ nin tesiri araştırılmaktadır. Örneğin şizofreni hastaları ile yapılan bir çalışmada, hastanede yatmakta olan hastalar iki kümeye ayrılmışlar. Her iki kümeye da üç ay içinde 70 sinema izletilmiş. Bir küme güldürü sinemaları izlerken öbür küme farklı çeşitlerden sinemalar izlemiş. Başlangıçta iki küme ortasında bir fark yokken, üç aylık müddet sonunda güldürü sinemalarını izleyen hastalar, işçi tarafından daha düşük kelamlı düşmanlık, korku / depresyon ve gerginliğe sahip olarak derecelendirilmiş. Farklı çeşitten sinema izleyen hastalar ise başka kümedeki hastalara kıyasla hastane çalışanından daha çok takviye aldıklarını algılamışlar.”
Gülme ve mizah hissinin, günümüzde ruhsal uygun oluş ile alakalı kabul edildiğini kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizah süratli olumlu duygusal değişiklikler yaratır ve kişinin aksiye odaklanmasını pürüzler. Barışçıl mizah baş etme marifetlerini kuvvetlendirir, toplumsal bağlar kurmayı kolaylaştırır, his ve kanıları söz etmeyi kolaylaştırır, sıkıntı olanı kabullenme konusunda yol gösterir.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
