Vücuttaki yağ ölçüsünün artmasına bağlı kilo artışı olan obezitenin görülme sıklığı hem dünyada hem de Escort İstiklal ülkemizde giderek artıyor Türkiye de yapılan çalışmalar çocuk ve gençlerin yüzde 10 25 inin fazla kilolu yahut obez olduğunu gösteriyor Obezite tedavisinde ömür uzunluğu sürecek sağlıklı beslenme ve hayat üslubu İstiklal Escort Bayan değişikliklerinin sağlanmasının kaide olduğunu söyleyen Liv Hospital Çocuk Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof Dr Cengiz Kara pandemi devrinde artan obezitenin nedenleri ve tedavisini anlattı
SALGIN ÇOCUKLARDA DA KİLO ARTIŞI İstiklal Escort YAPTI
Tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını ve bunun getirdiği hayat biçimi herkesi derinden etkiledi ve her türlü toplumsal felakette olduğu üzere çocuklar daha ağır etkilendi COVID 19 salgınında çocuklar konutta hareketsiz kaldı Okulların kapalı kalması ve eğitim hayatının bilgisayar televizyon başında uzaktan sürdürülmesi bu hareketsiz hayatı daha da perçinledi Konutta ekran karşısında uzun saatler geçiren çocukların beslenme alışkanlıkları da değişti bilhassa hazır besin abur cubur tüketimi arttı Ne yazık ki bu olumsuz ömür biçiminin çocuklar üzerindeki tesirlerini kısa müddet içinde gözlemlendi Bu periyotta kimi çocuklarda 5 10 kilograma varan tartı artışları oldu Ayrıyeten katkı unsurları içeren hazır besin tüketiminin artması ve süratli kilo alımı ile birlikte bilhassa kız çocuklarda göğüs gelişimi ile ergenlik belirtilerinin erken ortaya çıktığını gözlemledik Bu süreç ebeveynlerin çocuklarının sıhhati hakkındaki tasalarını de artırdı
PANDEMİDE ÇOCUĞUNUZU OBEZİTEDEN KORUMAK İÇİN TEKLİFLER
- İçinde bulunduğumuz salgın ve uzaktan eğitim sürecinde çocuklarda obezite ve erken ergenlik üzere büyüme sıkıntılarının oluşmasını önlemek için ailelere düşen misyonlar var Öncelikle çocukların her türlü hareketini artırmak gerekiyor
- Uzaktan eğitimde teneffüs ortaları çoklukla 15 20 dakika ortasında değişiyor bu teneffüslerde okulda olduğu üzere çocukların bahçeye dışarıya çıkması nefes alması koşması oynaması sağlanabilir Etraf bunun için uygun değilse mesken içinde oyun aktiviteleri için imkan yaratılmalıdır
- Eğitimin tamamlanmasından sonraki akşam saatlerinde ebeveynlerin çocuklar ile birlikte yapacakları 30 60 dakikalık tempolu yürüyüşler hareketsizliği kırmak için tesirli olacaktır
- Uzaktan eğitimde ders ve ödev için geçirilen ekran saatleri gereğince uzun bu nedenle cümbüşe yönelik ekran saatlerinin bilgisayar video oyunları tablet telefon toplumsal medya internet vb kesinlikle kısıtlanması gerekir bu mühletin hafta içi günlerinde 1 tatil günlerinde 2 saati aşmaması gerekir
- Normal büyüme için okul çocuklarının en az 10 saat ergenlerin en az 9 saat uykuya gereksinimi vardır Buna nazaran yatağa gidiş saati gece 10 11 i geçmemeli ve bundan en az 2 saat evvel ekran ile münasebet kesilmelidir Ekranın mavi ışığı ve gerilim dolu bilgisayar oyunları gece düşük düzeylere inmesi gereken kortizol hormonunun yüksek ve gece yükselmesi gereken büyüme hormonunun düşük kalmasına neden olabilir Bu hormon düzensizlikleri de obezite ve büyüme geriliğine yol açabilir Uzaktan eğitimde gün uzunluğu ekran ışığına maruz kalan çocukların hiç olmazsa akşam saatlerinde ekrandan uzak tutulması sağlıklı büyüme açısından çok kıymetli olacaktır
- Çocuklar öğün atlamadan kahvaltı öğlen ve akşam yemeklerini nizamlı yemelidirler Ortalarda meyve ve gibisi orta öğünler alabilirler Fakat paketli hazır eserlerin çikolata gofret cips vb ve şekerli içeceklerin tüketimi ile gereksiz kalori alımına müsaade verilmemelidir Hamburger pizza üzere yüksek kalorili hazır besinler sipariş edilmemeli meskende tencere yemeklerinin tüketilmesine özel ehemmiyet verilmelidir Ayrıyeten makarna patates pilav ekmek ve tatlıları içeren yüksek karbonhidrat içerikli öğünlerin porsiyonları küçük tutulmalıdır
OBEZİDE NEDEN OLUR
Temelde obezitenin iki tipi vardır Ömür stilinden kaynaklanan kolay obezite Endokrin ve genetik bozukluklardan kaynaklanan obezite Bedendeki endokrin yahut genetik bir hastalık nedeniyle obezite oluşması ender görülen bir durumdur Çocukların yüzde 95 inde obezite alınan kalori ile harcanan kalori ortasındaki güç dengesizliği nedeniyle oluşur Bedenimiz yürüme koşma konuşma yediğimiz yiyecekleri sindirme nefes alma ve beden ısısını muhafaza üzere günlük aktiflikleri yapabilmek için güç harcar Ayrıyeten çocukların büyümek için güce muhtaçlıkları vardır Günlük aktiviteler için harcanan ve büyümek için kullanılan bu güç besinlerden elde edilir Şayet besinlerle alınan güç kalori fazla buna rağmen günlük işleri yapmak için bedenin harcadığı güç az ise o vakit artan güç bedende yağ kitlesi olarak depolanır Böylelikle artan yağ kitlesine bağlı olarak kilo artar ve obezite oluşur Bedene fazladan alınan her 7000 kalori yaklaşık 1 kilo yağ olarak depolanır Kaloriyi almak kolay yakmak ise zordur Ne yazık ki kusurlu ebeveyn tavırları ve yanlış beslenme alışkanlıklarının yanı sıra günümüzdeki ömür şartları da çocukların şişmanlamasına elverişlidir
Obezitenin yol açtığı sıhhat sıkıntıları nelerdir
Obezite çocukluk çağından başlayarak çeşitli sıhhat meseleleri ve hastalıklara neden olur Şişmanlık 40 yaş civarı sigara içmeyen erişkinlerde kestirimi hayat müddetini 7 8 yıl içenlerde ise 13 14 yıl kısaltır Çocukluktan itibaren başlayan şişmanlığın ise hayat mühletini 15 20 yıl kısaltacağı varsayım ediliyor
- İnsülin direnci sendromu metabolik sendrom
- Tip 2 diyabet şeker hastalığı
- Hipertansiyon yüksek kan basıncı
- Dislipidemi kan yağlarında yükseklik
- Ateroskleroz ve koroner kalp hastalıkları damarlarda tıkanıklık
- Böbrek hastalıkları
- Erken ergenlik
- Kızlarda adet düzensizlikleri ve kıllanma sorunları
- Safra kesesi taşları ve iltihabı
- Karaciğerde yağlanma ve hepatit
- Uykuda teneffüs düzensziliği kısa nefes durmaları horlama
- Solunum yolu enfeksiyonları ve astım
- İskelet problemleri kalça ekleminde kayma bacaklarda eğrilme
- Cilt sıkıntıları iltihaplar kıvrım bölgelerinde deri renginin koyulaşması
- Kanser riskinde artma
- Ruhsal problemler depresyon
Çocuklarda obezitenin tedavisi nasıl yapılıyor
- Altında yatan hastalık varsa araştırılmalı Öncelikle uzman bir doktor tarafından çocuk kıymetlendirilerek obeziteye yol açan bir hastalığın olup olmadığı ve obezitenin yarattığı sıhhat sıkıntıları araştırılmalıdır. Şayet hormonal-metabolik bir sorun saptanmış ise bunun tedavisi öncelik taşır. Kolay şişmanlığı olan çocuklarda ise beslenme ve hayat üslubunun yine düzenlenmesi, (dengeli beslenme, nizamlı spor yapma ve günlük ömürde hareketliliğin arttırılması) gerekir.
- Beslenme planı gözden geçirilmeli Çocukların büyümeleri devam ettiği için erişkinlerdeki diyet modelleri, kalori alımının çok kısıtlanması çocuklukta uygun değildir. Kalori alımının sınırlanması çocuğun büyümesini bozar. Beslenme planının kesinlikle uzman tabip nezaretinde çocuğun yaş ve cinsiyetine uygun biçimde olması ve çocuğun büyüme ve gelişmesinin tertipli olarak izlenmesi kıymet taşır.
- Aktivite artırılmalı Tedavideki bir başka değerli konu aktivitenin arttırılmasıdır. Şişman çoçuklarda günlük olağan aktiviteye ek olarak en az yarım saatlik orta derecede aktivite (aletli yahut oyun stilinde olabilir), hafta sonları nizamlı spor aktiviteleri ve yürüyüş yapması önerilir.
- Yaşam uzunluğu sürecek davranış değişikliği sağlanmalı Çocuğun beslenme planına ahenk göstermesi ve daha hareketli bir ömür biçimi sürdürmesi, besinin bir ödül ve amaç olarak görülmesinden vazgeçilmesi için gerekli ruhsal dayanak verilmelidir.
- Aileler işbirliği yapıp çocuğa dayanak olmalı Tüm ailenin işbirliği çok kıymetlidir. Çocuklarda şişmanlık tedavisinin maksadı sırf muhakkak bir müddette tartı azalmasını sağlamak değildir; yük artışının durdurulması hafif, orta derecede kilolu birçok çocukta kafidir. Temel gaye ise, ömür uzunluğu sürecek sağlıklı beslenme ve ömür usulü değişikliklerini sağlayarak yetişkin şişmanlığının oluşmasını önlemektir.
Obezitenin Önlenmesi İçin Doğum Sonrasına Yönelik Öneriler
Çalışmalar hazır mamalarla beslenmenin özel risk faktörü olduğunu ortaya koymaktadır Anne sütü bebekler için en ülkü besin kaynağıdır ve şişmanlığa karşı esirgeyicidir Daha uzun müddet anne sütü ile beslenen çocuklarda obezite daha az gelişmektedir Hasebiyle birinci 4 6 ay tek başına ve 1 2 yaşına kadar ek besinlerle birlikte anne sütü verilmelidir Ek besinlere erken ve gereksiz geçilmemeli ve hazır mamalarla çok beslenme yapılmamalıdır
Öte yandan kimi bebeklerin yalnızca anne sütü ile beslendikleri hayatın birinci 6 ayı içerisinde süratli kilo aldıkları gözlemlenir Bu cins bebeklerde iki özellik dikkat çeker Anneler fazla kiloludur ve gün içerisinde bebeklerini sayısız kez ve uzun mühletler yahut her ağladığında emzirirler Obez annelerin bebeklerinin büyümesi yakın izlenmelidir Süratli kilo alımı varsa emzirme sistemi denetim altına alınmalıdır Ek besine geçiş devrinde güç yoğunluğu düşük besinler seçilmelidir Anne sütü alamayan bebeklerde düşük protein içerikli formüla mamalar tercih edilmelidir Özetle bebeklikte obezitenin önlenmesine yönelik tekliflerimiz aşağıdadır
- Bebekler 4 6 ay sadace anne sütü ile beslenmelidir
- Katı besinler ve şekerli içeceklerin başlanması ertelenmelidir
- Özellikle formüla mama ile beslenenlerde katı besinler erken başlanmamalıdır
- Bebek doyduktan sonra öğünü bitirmek için zorlanmamalıdır
Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı