Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu; TÜSİAD iş birliği, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Sabancı Vakfı takviyesiyle 2014 yılında başlattığı İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı projesi kapsamında hazırladığı “Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Konut İçi Şiddet” raporu, pandemi sürecinde bayan çalışanların yaşadığı mesken içi şiddetin arttığını ortaya koydu
Rapora nazaran, bayan çalışanların 62’si son 3 ay içinde şiddetin bir cinsine en az bir defa maruz kaldı. Bayan çalışanların en çok maruz kaldığı şiddet çeşidi 58 ile ruhsal şiddet oldu. Toplumsal şiddet görenlerin oranı 15, fizikî şiddet görenlerin oranı 12, cinsel şiddet görenlerin oranı ise 9 olarak belirlendi
Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu; TÜSİAD iş birliği, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Sabancı Vakfı dayanağıyla 2014 yılında başlattığı İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı (Business Against Domestic Violance – BADV) projesi kapsamında hazırladığı “Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Mesken İçi Şiddet” raporunu düzenlenen çevrimiçi toplantıda kamuoyu ile paylaştı.
Rapora nazaran, bayan çalışanların 62’si son 3 ay içinde mesken içinde yahut birlikte oldukları bireyler tarafından şiddetin bir çeşidine en az bir sefer maruz kalırken, şiddete maruz kalan bayanların en çok maruz kaldığı şiddet tipi 58 ile ruhsal şiddet oldu. Bunu 15 ile toplumsal şiddet, 12 ile fizikî şiddet ve 9 ile cinsel şiddet takip etti.
BADV Projesi, çalışanların yakın bağlantıda maruz kaldıkları şiddete karşı işyerlerinde takviye sistemleri oluşturulması ve iş dünyasının yönetimsel yetkinliklerinin ve örgütsel kaynaklarının kullanılmasıyla konut içi şiddeti azaltıcı en düzgün uygulamaların, araç ve prosedürlerin yaygınlaştırılmasını amaçlıyor. 2020 yılı sonunda projeye dahil olan şirket sayısı 73’e, kapsama dahil olan çalışan sayısı 183.215’e ulaştı. Bu raporun konusu olan “Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Mesken İçi Şiddet” araştırması COVID-19 sürecinde bireylerin mesken içinde yahut birlikte oldukları bireyler tarafından uğradıkları şiddetin çalışma ortamına ve çalışma hayatına tesirini araştırmak üzere tasarlandı. Araştırma birebir vakitte, toplanan bilgiler ve tahliller ışığında şirketlere konuttan çalışma uygulamalarından bayanların olumsuz etkilenmesini önleyecek ve iş yerinde toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyecek ek teklifler sunmayı amaçlıyor.
Toplantının açılışında UNFPA Türkiye Temsilcisi Hassan Mohtashami, Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan, TÜSİAD Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Çalışma Kümesi Lideri Oya Ünlü Kızıl tarafından rapor değerlendirmeleri paylaşıldı.
UNFPA Türkiye Temsilcisi Hassan Mohtashami ise COVID-19 global salgını mühletince, bayanlar ve kız çocuklarının, aile içi şiddete karşı daha kırılgan bir duruma geldiğini, buna ayrıyeten, cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hizmetlerine kısıtlı erişim ile derinleşen ekonomik ve toplumsal gerilimin de eklendiğini söyledi. Mohtashami, rapora ait şu değerlendirmeyi yaptı: “İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı (BADV) projesi, işyerinde toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olaylarının önlenmesi ve kelam konusu hadiselere müdahale edilmesi tarafında gerekli sistemlerin tesis edilmesi konusunda özel kesimin etkin bir aktör olabileceğini gösteren başarılı bir projedir. Bu raporda da kanıtlandığı üzere, BADV projesi kapsamındaki şirketler, çalışanlarının salgın müddetince tesirli dayanak alabilmeleri için daha verimli ve sağlam tedbire ve müdahale sistemleri sunabilmişlerdir. Lakin, tekrar bu rapor, işimizin şimdi tamamlanmadığını da göstermektedir. İşyerindeki bayanların seslerine, tecrübelerine ve gereksinimlerine öncelik verebilmek için konut içi şiddeti ortadan kaldırmaya yönelik gayretlerimizi ağırlaştırmamız ve yaratılmış olan ivmeyi daha da arttırmaya devam etmemiz gereklidir. Artık harekete geçip, tek bir gün değil, her gün şiddete hayır deme vaktidir.”
Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan konuşmasında pandemi ile birlikte bayanların konut içi ve bakım emeği yükünün, konut içinde maruz kalınan şiddet oranlarının arttığının altını çizerek şöyle devam etti: “Şirketlerin aile içi şiddetle çabadaki aktif rollerini artırabilmeleri için; çalışanların mevcut siyasetlere yönelik farkındalığının artırılması, yöneticilerin şiddet belirtileri hakkında bilgilendirilmeleri gerekiyor. Konuttan çalışan bayanların ev-iş istikrarı kurmasına kurumsal dayanak sağlamak da bir o kadar önemli. Salgının bayanın insan hakları üzerindeki olumsuz tesirlerini minimuma indirebilmek için bilimsel araştırmalarla muhtaçlıkları tespit etmek ve çalışmalarımızı bu öncelikler ışığında şekillendirmemiz çok değerli. İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı projesi kapsamında eğitim alan ve siyaset geliştiren şirketler yalnızca çalışanlarının eşitliğini sağlamakla kalmayıp toplumsal adalete de değerli ölçüde katkı sunuyor. Tüm iş dünyasını bayana yönelik mesken içi şiddetle uğraş siyasetleri geliştirmeye ve uygulamaya davet ediyor ve bu yayının bu hususta kendilerine rehberlik edeceğini umuyorum.”
TÜSİAD Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Çalışma Kümesi Lideri Oya Ünlü Kızıl, raporla ilgili değerlendirmesinde İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı projesinin en değerli katkılarından birinin salgının tesirlerine dair nizamlı olarak cinsiyete nazaran ayrıştırılmış bilgi sağlaması olduğunu belirtti. Oya Ünlü Kızıl, “Kadına yönelik şiddetin toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadan büsbütün sona ermesi mümkün değil.” vurgusunu yaptığı konuşmasında şu kelamlara yer verdi: “Ölçemediğini yönetemezsin kuralına paralel olarak, tesirli müdahaleler tasarlayabilmemiz için bayanların karşı karşıya kaldıkları aksiliklerin görünür olması kural. Yani, salgının tesirlerine dair tertipli olarak cinsiyete nazaran ayrıştırılmış bilgi ve bilgi toplanması çok kıymetli. İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı projesinin en kıymetli katkılarından birinin de bu alanda tertipli olarak data sağlaması olduğunu düşünüyorum. Ayrıyeten şirketlerin toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik izledikleri stratejiler ve yürüttükleri faaliyetlerin güçlenerek devam etmesi de çok değerli. Bayana yönelik şiddetin toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadan büsbütün sona ermesi mümkün değil. Toplumun bayana ve erkeğe biçtiği roller ve beklentilerin yarattığı bu hiyerarşi, bu alt-üst münasebeti bayanların, aile ömründen eğitime, istihdama ve siyasete kadar her alanda ayrımcılığa uğramasına ve/veya şiddet görmesine neden oluyor. WEPs imzacısı olan, İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı projesinin içinde yer alan ya da rastgele bir biçimde toplumsal cinsiyet eşitliği alanında emek veren şirketlerin sayısının artması gerekiyor. Bu bahiste hepimiz efor sarf etmeliyiz. Her vakit, lakin bilhassa de kriz devirlerinde, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin daha da derinleşmemesi için eşitlikçi ve dönüştürücü müdahaleler planlanması çok kıymetli ve bu lakin özel bölüm, sivil toplum ve kamunun işbirliğiyle mümkün olabilir.”
Toplantıda ayrıyeten Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu Yöneticisi ve Baş Araştırmacısı Melsa Ararat moderatörlüğünde “İş ve Hayat Yerlerinin Çakışmasının Çalışan Bayanlar Üzerindeki Tesiri: Salgından Dersler” paneli düzenlendi.
Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Mesken İçi Şiddet Raporu Çıktıları
- Kadın iştirakçilerin 76’sının, erkeklerin ise 53.5’inin konut işlerine, pandemi öncesine nazaran daha fazla vakit ayırdıkları görülmektedir.
- Anket sonuçları bayanın meskenden çalışması halinde birtakım hanelerde erkeklerin pandemi öncesinde üstlendikleri işlerin de bir kısmını eşlerine yükleyebildiklerine işaret etmektedir.
- Ankete katılan tüm çalışanların 38.8’i pandemi sona erdikten ve toplumsal aralık kuralları kaldırıldıktan sonra işyerinde çalışmaya geri dönmeyi tercih ederken, 41.7’si haftada birkaç gün meskenden çalışmayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir.
- Eşi yahut nişanlısı ile yaşayan iştirakçilerin pandemi sonrası çalışma tercihleri cinsiyete ve konut işlerine ayırdıkları vakte nazaran farklılaşmaktadır. Bayanlar genel olarak erkeklere kıyasla meskenden çalışmayı daha çok tercih etseler de bu tercihlerinin konut işlerini üstlendikleri oranda azaldığı görülmektedir.
- Tüm iştirakçilere COVID-19 sürecinde şirketlerin aldığı tedbirler ve dayanak düzeneklerinin onlar açısından değeri sorulduğunda, bu soruya cevap verenler, iş sıhhati ve güvenliğine yönelik tedbirleri (87.8), fiyatlı hastalık müsaadesini (84.3) ve fiyatlı acil bakım müsaadesini (76.5) en değerli dayanaklar olarak belirtmişlerdir.
- Sonuçlar bayan çalışanların 62’sinin son 3 ay içinde şiddetin bir tipine en az bir kere maruz kaldığını göstermektedir.
- Şiddete maruz kalan bayanların en çok maruz kaldığı şiddet çeşidi daha evvelki araştırmaların da ortaya koyduğu üzere ruhsal şiddet (58) olmuştur. Bunu 15 ile toplumsal şiddet, 12 ile fizikî şiddet ve 9 ile cinsel şiddet takip etmektedir.
- Erkek iştirakçilerin 5’i, eşlerine şiddet içeren bir davranışta bulunduğunu beyan etti. Bu davranışın nedenleri sorulduğunda ise ekonomik problemler ve çocuklarla ilgili problemler olayların yarısında başta gelen sebepler olarak belirtilmiştir.
- Şiddet gören bayanların yarısına yakını bu durumu kimseyle paylaşmadıklarını belirtirken hiçbir bayanın bu durumu işyeri ile paylaşmaması dikkat çekmektedir.
- BADV şirketlerinde çalışan ve şiddete karşı işyeri siyasetinin farkında olan bayanların, diğer şirketlerde çalışan ve iş yerlerinde bir siyaset olmadığını beyan eden bayanlara kıyasla daha az ruhsal zorlanma yaşadıkları anlaşılmaktadır.
Araştırmanın Metodu:
Araştırmada anket metodu kullanıldı ve anket 18 Haziran – 31 Ağustos 2020 tarihleri ortasında çevrimiçi olarak uygulandı. Doldurulması yaklaşık 10 dakika süren ankete ulaşılmasını sağlayacak temaslar 2016-2020 yılları ortasında BADV projesine dahil olan 73 şirket ile paylaşıldı ve şirket yöneticileri tarafından elektronik posta yoluyla çalışanlara yönlendirildi. Anket ayrıyeten, toplumsal medya üzerinden paylaşılarak BADV projesine dahil olmayan şirketlerin çalışanlarına da ulaştırıldı. BADV şirketlerinden toplamda 37 şirketin çalışanları ankete iştirak sağladı. Ankete 1.261 kişi katılmıştır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
