Solar3GW, güneş gücü yatırımları için önerdiği iki yeni iş modeliyle birlikte sisteme her yıl 3 GW güneş gücü eklenmesi halinde doğal gazdan 10 yılda 3,4 milyar dolar tasarruf edilebileceğini açıkladı. Birebir mühlet içinde 39,4 milyon ton CO2 gazı emisyonunun da önüne geçilebilir
-Solar3GW, güneş gücü yatırımları için önerdiği iki yeni iş modeliyle her yıl 362,7 GWh kaybın önüne geçilebileceğini açıkladı. Kelam konusu kayıp 100 bin kişinin bir yıllık elektrik tüketimine eşit
-Solar3GW İdare Heyeti Lideri Yusuf Bahadır Turhan: “Modeller süratle hayata geçirildiğinde, 2019 yılı elektrik üretim bedellerinin önümüzdeki 10 yıl boyunca emsal oranlarla devam etmesi halinde dokuz yılda kömür ithalatı sıfırlanabilir, takip eden sekiz buçuk yılda da doğal gaz ithalatını bitirebiliriz”
-Bu modellerle birlikte üretime her yıl 3 GW güneş gücü eklenmesi halinde doğal gazdan 10 senede 3,4 milyar dolar tasarruf edilebilecek. Tıpkı müddet içinde 39,4 milyon ton CO2 gazı emisyonunun önüne geçilebilir
Türkiye’de her yıl ‘güneşte 3 GW konseyi güç’ misyonuyla yola çıkan niyet kuruluşu Solar3GW, ‘Türkiye Güneş Gücü Kesimi: 2020 Sonrası Büyüme İçin İş Modeli Önerileri’ raporunu açıkladı.
Her yıl ivme kazanarak büyüyen güneş gücü kesiminin Türkiye’deki toplam heyeti gücü Mayıs 2021 itibariyle 7 GW’ı aştı. Raporda, bu gelişmede Yenilenebilir Güç Kaynakları Destekleme Düzeneği (YEKDEM) kapsamında verilen teşvikler ve süratle ucuzlayan panel ve personellik maliyetlerinin kıymetli rol oynadığı vurgulanırken, bundan sonra güneş için YEKDEM’e gereksinim kalmadığı, lakin güneş gücü yatırımlarının önünü açmak için yeni iş modellerinin gerekli olduğu belirtildi.
Solar3GW’nin her yıl 3 GW’lık güneş gücü santrali kurulması gayesinin baz alındığı raporda, güneş gücü üretimi öztüketim temelli ve ticari temelli olmak üzere iki ana kırılımda, beş iş modeli ile ele alındı: Halihazırda pazarda bulunan Öztüketim Modeli, Lisanslı- İhaleli- Teşvikli Model, Yenilenebilir Güç Kaynakları Alanları (YEKA) ve şimdi Türkiye pazarında uygulanmayan Yenilenebilir Güç Tedarik Mutabakatı (YETA) ile İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model.
TÜRKİYE’NİN YERLİ GÜÇ SİYASETİNE UYUMLU MODELLER
Solar3GW İdare Konseyi Lideri Yusuf Bahadır Turhan, Öztüketim Modeli’yle birlikte YETA ve İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model’in elektrik talebine uygun olarak, hür piyasa dinamikleri çerçevesinde şekillendiğine dikkat çekti.
Turhan şunlarfı söyledi: “Önerdiğimiz bu üç model, bilhassa şimdi Türkiye’de uygulanmayan YETA ve İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model, Türkiye’nin yerli ve pak güç kaynaklarının kullanımını arttırmayı amaçlayan siyasetiyle tam uyumlu. İklim değişikliğiyle gayrette de güneş gücünün son derece faal bir biçimde kullanılması öngörülüyor. Özgür piyasa dinamikleri çerçevesinde rastgele bir teşvike ihtiyaç duymadan işleyebilecek bu modeller sayesinde Türkiye elektrik piyasası çağın muhtaçlıkları doğrultusunda gelişimini sürdürebilecek.”
Turhan, güneş gücünde yeni iş modellerinin neler kazandıracağını ise şöyle anlattı: “Güneş gücüyle elektrik üretecek santraller Güzelleştirilmiş Öztüketim Modeli, YETA ve İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model süratle hayata geçirildiğinde, 2019 yılı elektrik üretim bedellerinin önümüzdeki 10 yıl boyunca emsal oranlarla artmaya devam etmesi halinde, dokuz yılda kömür ithalatı sıfırlanabilir. Takip eden sekiz buçuk yılda da doğal gaz ithalatına son verilebilir. Tüm bu modellerle her yıl üretime 3 GW kapasite eklenmesi halinde doğal gazdan 10 senede 3,4 milyar dolar tasarruf edilmesi kelam konusu. Tıpkı müddet içinde 40 milyon ton CO2 gazı emisyonunun önüne geçilebilir.”
İKİ MODELLE TÜRKİYE’NİN DOĞAL GAZ İTHALATI YÜZDE 25,5 AZALIR
Rapora nazaran, YETA sayesinde elektrik muhtaçlığı olan taraf ile elektrik üreten taraf ‘kamu kaynakları’ olmaksızın buluşturuluyor. Piyasaya somut bir talep vasıtasıyla giren bu santrallerin öngörülebilir bir düzenekle finansmanı sağlanıyor ve üretilen pak güç fiyat garantisiyle tüketiciye ulaştırılıyor. Model rastgele bir teşvik içermediğinden, özgür piyasa fiyat oluşumlarını negatif etkilemesi kelam konusu değil. İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model ise büsbütün özel kesim tarafından ilgili bölgedeki elektrik muhtaçlığının tahlil edilmesiyle, bölgenin şebeke yeterliliği ve gereksinimlerine nazaran şekillendirilecek ve projelendirilecek. Bu model ihalesiz olduğundan, kapasite tahsisi üzere pek çok farklı devlet kurumunun uyumunu gerektiren uzun bürokratik süreçler olmayacak, kamu kaynakları taban seviyede kullanılacak.
Turhan, elektrik santrallerinin YETA yahut İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model’le kurulması halinde Türkiye’ye sağlayacağı yararları şöyle sıralıyor: “Mesela yalnızca yıllık 675 MW YETA ile 10 yılda Türkiye’nin güç muhtaçlığının yüzde 5’ini karşılamak mümkün. Bu sayede 10 yılda yüzde 24 kömür yahut yüzde 25,5 doğal gaz ithalatının önüne geçilebilir. Engellenen karbon emisyonu ise 8.6 milyon tona ulaşır.”
ÖZTÜKETİMDE İLETİM KAYBINA SON
Öztüketim Modeli ise, birebir dağıtım bölgesinden olmak üzere farklı üretim ve tüketim noktalarında olabilecek halde tasarlanabiliyor. Yürürlükteki Lisanssız GES Mevzuatı’nda güneş güç sistemlerinin çatı ve arazi kurulumları dışında, deniz, göl üzere alanlarda da konseyimi öngörülüyor. Ayrıyeten raporda, Türkiye’nin elektriğin üretildiği noktadan son tüketiciye ulaştığı noktaya kadar önemli kayıplar yaşandığı, son 10 yılda üretimde ortalama yüzde 4,6, iletimde yüzde 2,2, dağıtımda da yüzde 12 kayıp yaşandığı vurgulanıyor.
Üretim ve tüketimin tıpkı noktada olduğu elektrik santrallerinin kurulumunda, Öztüketim Modeli’nin uygulanması halinde yüzde 15,8 oranında kaybın önüne geçilebilecek. Üretim ve tüketimin tıpkı dağıtım bölgesinde farklı noktada olduğu kurulumlarda ise, Öztüketim Modeli’nin uygulanmasıyla kayıp yüzde 6,8 oranında azalacak.
Solar3GW’nin yıllık 3 GW maksadı doğrultusunda, bu modelin uygulanmasıyla kurulacak elektrik santrallerinde her yıl 362,7 GWh kayıp engellenebilir. Modelin sürdürülebilir bir biçimde uygulanması halinde 10 yılda kömür ithalatı yüzde 60 yahut doğal gaz ithalatı yüzde 64 azaltılabilir. Doğal gaz ithalatından 1,9 milyar dolar tasarruf edilebilir. Yeniden birebir müddet içinde 22 milyon ton karbon emisyonunun önüne geçmek mümkün.
KDV ORANI DÜŞÜRÜLMELİ
Solar3GW İdare Heyeti Lideri Turhan, Öztüketim Modeli ile GES kurulumunda yerli panel kullanılması halinde, yüzde 18 olan KDV oranının düşürülmesi ve düşük faizli kredi finansmanının bu iş modelini yaygınlaştıracağını, birebir vakitte yerli panel üreticilerini de teşvik edeceğini belirtti. Turhan, YETA ve İhalesiz, Teşviksiz, Lisanslı Model için gerekli mevzuat altyapısı oluşturulması ve potansiyel yeni lisans kapasitesi için dalın bekletilmemesi gerektiğini vurguladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
