Toplumsal değişim süreci her toplum yapısına farklı biçimlerde ve farklı süratlerde tesir ediyor. Değişimlerin her vakit toplumda istenilen ve beklenen biçimde gerçekleşemeyebildiğini belirten uzmanlar, pandemiyle birlikte bireylerin artık direkt hasta olmasa bile daima olarak kendilerini daha fazla risk altında hissedebileceklerine dikkat çekiyor. Alışılagelen toplumsallık biçimlerinden farklılaşacak yeni bir toplumsal tecrübenin gelişme ihtimalinin bulunduğunun altını çizen uzmanlar, zarurî toplumsal izolasyonun vakit içerisinde tercihi izolasyona dönebileceğini belirtiyor. Uzmanlar, gevşetilmiş aralık kültürüne ayak uydurulacağına da dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, toplumsal değişme ve pandeminin toplumsal değişime tesiri, pandemiden sonra yaşanabilecek toplumsal değişimler üzerine tahliller yaptı ve kıymetli açıklamalarda bulundu.
Tüm toplumlar değişimi zarurî olarak yaşıyor
Tarihsel süreç içerisinde toplumların yapısal, kültürel, kurumsal ve davranışsal istikametten farklılaşmasının ya da dönüşmesinin “toplumsal değişim” kavramı ile tabir edildiğini kaydeden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Değişimin kaynağı insanlığın bilgi, teknoloji ve tecrübe birikiminin artması olabildiği üzere, savaşlar yahut doğal felaketlerden sonra yaşanan bir yıkım da olabilir. Toplumsal değişimler tüm toplumların zarurî olarak yaşadıkları kaçınılmaz bir süreç olmakla birlikte büyük, orta ve küçük ölçekli değişimler olarak incelenir. Büyük değişimler ekseriyetle uzun hazırlık periyotları ve süreçler sonucunda gerçekleşen ve bir toplumu bütünüyle değiştiren değişimlerdir. Orta seviyeli değişimler, bir toplumun tipini bütünüyle değiştirmeyen lakin toplumsal yapıdaki meydana gelen farklılaşmalardır. Küçük ölçekli değişimler ise toplumsal yapı dahilindeki yeniliklerden kaynaklanan olgular ve kurumların karşılıklı etkileşiminden kaynaklanan değişimlerdir.” dedi.
Geleneksel toplumlar yavaş değişiyor
Toplumsal değişmenin suratının her toplumda tıpkı seyirde olmadığını belirten Prof. Dr. Süleymanlı, “Toplumsal değişimler kimi toplumlarda süratli, kimi toplumlarda yavaş gerçekleşiyor. Örneğin klasik toplumlarda değişme daha yavaş, endüstriyel toplumlarda daha süratli bir biçimde gerçekleşiyor. Toplumsal değişim, toplumsal yapının her alanında birebir anda gerçekleşmiyor, birebir toplumun farklı bölümlerinde farklı ölçülerde gerçekleşebiliyor.” sözlerini kullandı.
Toplumsal değişim bilim ve teknolojinin tesiriyle artıyor
Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, içinde yaşadığımız çağın en kıymetli özelliğinin farklı alanlarda birbirleriyle temaslı olarak birçok değişme ve gelişmenin yaşanması olduğunu tabir etti ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Gelişme ve değişmeler, bilim ve teknoloji alanındaki yenilik ve değişmelerin tesiriyle gün geçtikçe artış gösteriyor. Kaçınılması mümkün olmayan bu değişmeler her vakit toplumda istenilen ve beklenen biçimde olmayabiliyor, birebir vakitte toplumun kalkınmasına ya da ilerlemesine katkıda bulunduğu üzere gerilemesine de neden olabiliyor. Sonuç olarak toplumsal değişmeler topluma rahatlık, memnunluk, istikrar getirebildiği üzere karışıklık da getirebilir. Bilhassa şayet değişim vaktinde ve gerektiği üzere gerçekleşmezse, birtakım ögeler değişime daha fazla dirençli ise toplumsal yapıda kıymet sorunu ortaya çıkar ve o vakit değişim birtakım boyutları ile bir tehdide dönüşebilir.”
Virüs biyolojik, ruhsal ve davranışsal tesirler yarattı
Tarihin çeşitli periyotlarında meydana gelen salgın hastalıkların insanlığı derinden etkileyerek siyasi, ekonomik ve toplumsal hayata istikamet verdiklerini belirten Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Salgınlar uzun vadede de esaslı toplumsal değişimlere yol açtı. Covid-19 üzere büyük bir salgın olayının da toplumlar üzerinde kısa ve uzun vadeli tesirleri olacaktır. Geride bıraktığımız bir yıl içinde virüsun biyolojik tesirlerinin yanı sıra ruhsal ve davranışsal tesirleri görülmeye başladı. Covid-19 tıpkı vakitte irtibat, eğitim, iş dünyası ve toplumsal hayatın pek çok alanında hayat biçimlerini değiştiren dönüşümlere neden oldu. Bu süreçle birlikte eğitim dalında, iş alanlarında, e-ticaret uygulamalarında, ekonomik ve toplumsal yapılanmalarda dönüşümler yaşanarak yeni bir toplumsal nizamının oluşmaya başladığı görülüyor.” dedi.
Tercihi izolasyon yaşanabilir…
Post – corona sürecinde ferdi ve toplumsal risk olgusunun aktifliğini daha fazla hissettireceği ön görüsünde bulunan Prof. Dr. Süleymanlı, “Bireyler artık direkt hasta olmasa bile daima olarak kendilerini daha fazla risk altında hissedebilirler. Alışılagelen toplumsallık biçimlerinden farklılaşacak yeni bir toplumsal tecrübenin gelişme ihtimali bulunuyor. Bireylerin kendini içinde bulunduğu zarurî toplumsal izolasyon onların şuur ve niyet durumlarını değiştiriyor. Ancak vakit içerisinde bu tecrübe yerini tercihi izolasyon ya da dayanışma biçimlerine de bırakabilir.” diye konuştu.
Gevşetilmiş ara kültürü benimsenebilir
Gevşetilmiş aralık kültürüne ayak uydurulacağını tabir eden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Fiziksel aralık ve hijyenin ehemmiyetinin bu devir sonrasında da tesirini sürdürecektir. Doğal ki bizim üzere fizikî olarak daha yakın aralı toplumsal bağlantıyı önceleyen kültürel kodlara sahip toplumların insanları için bu durumun sürekliliğine alışmak kolay olmayacak. Beşerler aşikâr bir müddet sonra kendi ferdî sıhhatleri ve etraflarındaki bireylerin sıhhati için gündelik hayatta tahminen biraz daha gevşetilmiş ara kültürüne ayak uydurmak zorunda kalacaklardır. Bu bakımdan insanların bilhassa kentlerde boş vakitlerini geçirmek için yakın temas ve enfeksiyon kapma mümkünlüğünün bariz formda azaldığı park üzere açık kamusal alanların tercih edeceklerini de öngörebiliriz.” dedi.
Hibrit çalışma ve eğitim modeli yaygınlaşabilir
Dijitalleşmenin pandemi öncesinde insan hayatının bir kesimi olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Süleymanlı, “Ancak pandemi periyodunda meskenden çevrimiçi ortamlar kullanılarak çalışmanın, eğitim biçimlerinin ve e-ticaretin kıymet kazanması bu süreci hızlandırdı. Pandemi boyunca alışkanlık haline dönüşen uzaktan çalışma, eğitim ve tüketim davranışları pandemi sonrasında kısaca hibrit olarak tanımlanan ‘yarı konut, yarı ofis’ çalışma ve eğitim modeli biçiminde yaygın olarak devam edecektir.” dedi.
Yapay zekanın kullanım alanları genişleyebilir
Pandemi sonrası sürecin yeni ekonomik alanların oluşumuna yer hazırlayabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Özellikle ekonomistler sıhhat alanında yatırımların artmasına paralel olarak virüsle gayret eden ekipmanlar, denetim sistemleri üzere robotların ve yapay zeka teknolojilerinin kullanım alanları genişleyeceğini, yeni ve şu anda bilmediğimiz meslekler ve uzmanlık alanlarının oluşacağını öngörüyorlar.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
