Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu Türkiye lansmanı, Memleketler arası Yatırımcılar Derneği (YASED) konut sahipliğinde gerçekleşti. Rapora nazaran, 2020 yılında global memleketler arası direkt yatırımlar yüzde 35 daralırken, Türkiye’ye yapılan yatırımlar da bir evvelki yıla nazaran yüzde 15 azaldı.
YASED Global Yatırım Günleri aktifliğinin birinci gününde UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Lansmanı gündemiyle düzenlenen webinarda konuşan YASED Lideri Ayşem Sargın, “2020’de global memleketler arası direkt yatırımlar yüzde 35, global ticaret hacmi de yüzde 7,6 daraldı. Lakin 2021’in birinci yarısında, aşının yaygınlaşmasıyla birlikte pandemiyi denetim altına alan büyük iktisatların güzelleşme yoluna girdiğini görüyoruz” dedi.
UNCTAD Yatırım Araştırmaları Kısım Lideri Richard Bolwijn, “2020’deyıl içerisinde daralma çok daha yüksek iken hem Türkiye hem de Dünya için ikinci yarısında önemli bir toparlanma gördük. Birleşme ve satın almalar ile memleketler arası proje finansmanında kıymetli bir güzelleşme görülürken gelişmekte olan ülkeleri yakından ilgilendiren sıfırdan (greenfield) yatırımlarda 2021’de de aşağı gidişin devam etmesi bekleniyor. Yatırım promosyon ajansları ve kamu siyasetleri açısından sürdürülebilir kalkınma maksatları ile uyumlu proje finansmanı konusuna daha fazla öne çıkacak.”
Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) bu yıl “Sürdürülebilir Toparlanmaya Yatırım” temasıyla hazırladığı Dünya Yatırım Raporunun Türkiye lansmanını gerçekleştirdi. YASED ve UNCTAD işbirliği ile düzenlenen lansmanda duyurulan rapora nazaran; global milletlerarası direkt yatırımlar yüzde 35 daralırken, Türkiye’ye yapılan yatırımlar da bir evvelki yıla nazaran yüzde 15 azaldı.
UNCTAD’ın hazırladığı raporda Türkiye ile ilgili şu datalar yer aldı: “Küresel direkt yabancı sermayeli yatırım akımları 2020 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 35 oranında daralırken, Türkiye’nin aldığı yatırımdaki daralma yüzde 15 seviyesinde gerçekleşti. Gelişmekte olan ülkeleri daha çok ilgilendiren ve geçtiğimiz yıl yüzde 35 daralan yeni yatırımlarda (greenfield investments) düzgünleşme sürecinin daha uzun süreceği iddia edilmekte. Hassas dallarda ulusal güvenlikle ilgili kaygılar nedeniyle UDY akımlarına yönelik sınırlayıcı uygulamaların hissesi yüzde 41 ile en yüksek düzeye ulaştı. Yatırımlarda, önümüzdeki periyotta dayanıklılık ve sürdürülebilirlik üzere temaların öne çıkması bekleniyor. Rapor, birebir vakitte global tedarik zincirlerinin dayanıklılığının garanti altına alınabilmesi için yatırımların yer değiştirmesi, bölgeselleşme ve çeşitlendirme yoluyla üretim ağlarının tekrar yapılanması üzere trendlere de dikkat çekiyor. UNCTAD’ın varsayımlarına nazaran sürdürülebilirlik temalı finansal eserlerin sermaye piyasalarındaki büyüklüğü 2019’a nazaran yüzde 80 artışla 3,2 trilyon ABD Doları’na ulaştı. Bu eserler ortasında, sürdürülebilirlik fonları, yeşil bonolar, toplumsal bonolar ve karma-sürdürülebilirlik bonoları yer alıyor. COVID-19’la çaba kapsamında Afrika Kalkınma Bankası ve AB üzere kuruluşların öncülüğünde çıkan bonolar, toplumsal ve sürdürülebilirlik temalı bono piyasasının büyümesine büyük katkı verdi ve bu sayede öteki toplumsal kriz ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne (SKH’ler) yönelik finansman imkanlarının önünü açtı. Önümüzdeki periyotta, borsa ve türev piyasalar, emeklilik fonları, varlık fonları, sigorta şirketleri ve bankaların yatırımlarımları artan oranda sürdürülebilirlik ve SKH odağına yönlendirilmesi bekleniyor.
Raporda ayrıyeten Türkiye’nin hür bölge programını yazılım ve bilişim ile öbür yüksek katma pahalı ve teknoloji-yoğun faaliyetlere odaklanarak genişletmesine ve Ford Otosan’ın Kocaeli’de 2,6 milyar ABD Dolarlık yeni elektrikli araç ve batarya yatırımına dikkat çekildi.
‘Pandemi kaynaklı krizin tesirlerinin uzun vadeli olması muhtemel’
YASED Global Yatırım Günleri aktifliğinin birinci gününde “UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Lansmanı” gündemiyle düzenlenen webinarda konuşan YASED Lideri Ayşem Sargın, “2020 yılı global iktisat, ticaret ve yatırımlar için sıkıntı bir yıl oldu. 2020’de global memleketler arası direkt yatırımlar yüzde 35, global ticaret hacmi de yüzde 7,6 daraldı. Lakin, 2021’in birinci yarısında,aşının yaygınlaşmasıyla birlikte pandemiyi denetim altına alan büyük iktisatların düzgünleşme yoluna girdiğini görüyoruz. Bununla birlikte, pandemiyi geride bıraksak da, pandemi kaynaklı krizin iktisada ve iş hayatına tesirlerini uzun vadede yaşamaya devam edeceğimiz beklenen.” dedi.
Pandeminin sırf dijitale geçiş sürecini hızlandırmakla kalmayıp, global bedel zincirlerinin tekrar tasarlanmasını dahi gündeme getirdiğini ve iklim değişikliği üzere tüm dünyayı etkileyen hususlarda harekete geçmemizi de sağladığını belirten Sargın, “Bugün, iş bağlantılarımızın birçoklarının dijital olarak yapılabileceğini görüyoruz. Tedarik zincirlerinde risk çeşitlendirmesi ve kendine yeterlilik üzere mevzular gündemimizde. İklim konusunda Avrupa Birliği, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 düzeylerinin en az yüzde 55 altına düşürmek üzere önemli bir karar aldı.” diye konuştu.
‘Küresel trendler ve yatırımların seyri’
“Pandemi devrinde gözlemlediğimiz ana trendleri yeterli okumamız, ve önümüzdeki devirde yatırım rekabetçiliğimizi korumak için atmamız gereken adımları planlamamız son derece önemli” diye konuşan Sargın, yatırımların bazını teşkil eden istikrar ve öngörülebilirlik üzere ögelerin ötesinde, bu yeni devirde dijitalleşme, işgücü dönüşümü, sürdürülebilirlik üzere mevzuların yatırımcılar için muvaffakiyet kriteri olarak öne çıktığını belirtti. YASED’in de bu global gelişmelere paralel gündemiyle Türkiye’nin yatırım rekabetçiliğine katkı sağlayacak çalışmalar yaptığını vurgulayan Sargın, “YASED üyelerinin dijital dönüşüm, yeşil mutabakata ahenk, global tedarik zincirleri üzere bahislerdeki düzgün uygulama örneklerinin ülkemizde paylaşılması, ve ilgili paydaşları bir ortaya getirerek süratle uzaklık katedilmesinin sağlanması gayesiyle kurduğumuz platformlarla Türkiye’nin yeni periyottaki yatırım rekabetçiliğine katkı vermek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
Webinarda konuşan UNCTAD Yatırım Araştırmaları Kısım Lideri Richard Bolwijn ise şu konulara değindi: “Birleşme ve satın almalar ile memleketler arası proje finansmanında değerli bir güzelleşme görülürken sıfırdan yatırımlarda aşağı istikametli trendin 2021’de de devam etmesi bekleniyor. Hollanda ve İsviçre’deki negatif akımlar nedeniyle Avrupa’daki yatırım akışı daralması yüzde 80’i buldu. Gelişmekte olan ülkeler daha az etkilenmiş görünüyor. Asya ise yüzde 4’lük büyüme gösterdi. Bilişim dalındaki birleşme ve satın almalar, bilhassa Asya ülkelerinde artışı olumlu etkiledi. Geçtiğimiz yıl, SKH’leri destekleyen yatırımlar epeyce olumsuz etkilendi. Su ve kanalizasyon yatırımlarında yüzde 7, sıhhatte yüzde 54, besin ve tarımda yüzde 49 ve eğitimde yüzde 35 ve yenilenebilir güç yatırımlarında yüzde 8’lik azalmalar gözlemlendi. 2020 yılında rekor bir daralma gözlemledik fakat 2020’nin ikinci yarısında hem ticaret hem de GSYH’deki düşüşler beklentilerimize nazaran daha güzeldi. Gelişmiş ülkelerde açıklanan büyük çaplı kurtarma paketlerinin 2021’de yaşanması beklenen toparlanmanın gerisindeki esas faktörlerden olacağını düşünüyoruz. Geçen yıl, gelişmiş ülkelerde 13,8 trilyon ABD Doları ve gelişmekte olan ülkelerde 1,9 trilyon ABD Dolarlık kurtarma paketleri açıklandı. Asya’nın ekonomik manadaki dinamizminin önümüzdeki periyotta de devam etmesini bekliyoruz. Global tedarik zincirlerinde bölgeselleşmenin artma trendiyle, Asya’nın değerli bir bölgesel üretim merkezi olma özelliğini koruyacağını da düşünüyoruz. Bununla birlikte, Dünya genelinde kısıtlayıcı uygulamaların en üst seviyeye çıktığı bir devirden de geçiyoruz ama Asya’da bu hususta da gelişmeler daha olumlu. Raporda dikkati çekmek istediğimiz bir öteki husus, önümüzdeki devirde altyapı yatırımlarının verimlilik odaklı yatırımlara nazaran daha süratli büyümesi. Burada proje finansman bolluğu değerli rol oynayacak Türkiye’de de zorluklar ve umut verici gelişmeler var. Aşılamanın hızlanması olumlu bir gelişme, lakin şiddetli bir bölgede yer alıyor ve güçlü yanı verimlilik arayan yatırımlar tarafında. Türkiye, AB’ye yakınlık ve global tedarik zincirinde verimlilik odaklı yatırımlar kapsamında sanayi yatırımları çekebilir. Sürdürülebilirlik yatırımlarındaki fon imkanları düşünüldüğünde bu alana özel birtakım planlamaları yaparak bu yatırımlardan hisse almanın da değerli olduğu bir devirdeyiz. Türkiye bu fırsatları da kıymetlendirmeli.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
