Çağın hastalığı olarak tanımlanan obezite; diyabet başta olmak üzere tansiyon, kalp rahatsızlıkları, ortopedik hastalıklar ve kanser üzere birçok probleme yol açabiliyor. Dünyada obezitenin yaygınlığı kıtalara nazaran değişiklik gösterirken, ülkemizde yaklaşık her 3 bireyden biri fazla kilo ve obezite sorunu yaşıyor. Obezite ile uğraşta hastanın motivasyonunun birinci sırada geldiğini söyleyen Memorial Ataşehir Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Erol Bolu, “4 Mart Dünya Obezite Günü” öncesi obeziteye karşı alınması gereken tedbirler hakkında bilgi verdi.
Gerçek salgın obezite
Her kilolu beşere obezite hastası olarak yaklaşılması hakikat değildir. Bu hususta en geçerli kriter vücut kitle endeksidir. Vücut kitle indeksi 25’in üzerindeki bireyler kilolu, 30’un üzerinde olanlar obezite hastası, 40’in üzerindekiler ise morbid obez olarak kabul edilmektedir. Obezite başta insülin direnci ve diyabet olmak üzere; tansiyon yüksekliği, koroner kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması, inme, demans, ortopedik meseleler ve kanser olmak üzere neredeyse bedenin bütün sistemini etkilemektedir. Bu tabloya eşlik eden hastalıklar da dahil edildiğinde dünyanın neredeyse 80’i obezite ve obezite ile bağlantılı rahatsızlıklardan etkilenmektedir. Kronik bir hastalık olarak tanımlanan obezite, tüm dünyayı tesiri altına alan salgın bir hastalık olarak kabul edilmelidir. Obezite ile ilgili son yıllarda yapılan çalışmalardan elde edilen istatistiki bilgiler Türkiye’de neredeyse her 3 şahıstan 1’inin obez olduğunu ortaya koymaktadır. Uzak Doğu ülkelerinde bu oran çok daha düşük düzeylerde ilerlerken, Kuzey Amerika ülkelerinde tablo daha berbat seyretmektedir.
Kilo vermeye çalışan tek canlı insandır
Dünyada insan dışında kilo vermeye çalışan öteki bir canlı bulunmamaktadır. Değişen hayat şartları göz önüne alındığında obezitenin nedenleri ortaya çıkmaktadır. Genetik faktörlerin yanı sıra; hazır besinler, sıhhatsiz ve istikrarsız beslenme, hareketsiz hayat obeziteye yol açan faktörlerin başında sayılmaktadır. İş yerlerinde toplu olarak verilen yemeklerde görülebilen kalori dengesizliği, fast food alışkanlıkları, tüketilen besinlerin eskisi üzere doğal olmaması, çocukların erken periyotta sıhhatsiz besinlerle tanışması obeziteyi global bir sorun haline getirmektedir.
Şehir planlaması obeziteye nazaran şekillendirilmeli
Obezite ile uğraşta, yalnızca kilolu bireylere değil toplumun tümüne sorunun ciddiyetinin anlatılması gerekmektedir. Ferdî tedbirlerin yanı sıra radikal tedbirlerin de hayatın içine sokulması değerlidir. Şahısların araç kullanmak yerine kısa aralara yürüyerek gitmesi, asansör yerine merdiven kullanılması üzere şahsî tedbirlerin yanı sıra kent planlaması toplumda giderek artan obeziteye nazaran şekillendirilebilir. Metro, otobüs üzere toplu taşıma sistemlerinde duraklar ortası aralık var olandan daha uzak tutularak beşerler yürümeye yönlendirilebilir ya da servis nakliyatında çeşitli düzenlemeler yapılarak fizikî aktivitenin artırılması sağlanabilir. Ayrıyeten insanların açık havada spor yapmasına imkan tanıyacak alanların kent planlaması içinde bulunması değerlidir.
Çocuklarınıza rol model olun
Sağlıklı beslenme ismine besin dalında değişimler hayata geçirilmelidir. Bağımlılık derecesinde tesirli olan besinler konusunda toplum tam olarak aydınlatılmalıdır. Çocukların gününün birçoklarını geçirdiği okullardaki kantinlerin denetim altında bulundurulması kıymetlidir. Eğitim hayatının içine spor aktivitelerinin daha çok eklenmesi gerekmektedir. Tüm bunlarla birlikte beslenmeden spora kadar ebeveynlerin çocuklarına rol model olarak mümkün olduğunca birlikte aktiviteler gerçekleştirmesi gerekmektedir. Çocukları obeziteden kurtararak sağlıklı bir yaşama kavuşturma projesi aslında yetişkinleri de kurtarma projesidir.
Kilo vermek için ivedi etmeyin
Obezite ile çabada yapılan yanlışların başında çok süratli kilo verme isteği gelmektedir. Çok kısa müddette verilen kiloların yeniden çok kısa müddette geri alınabildiği unutulmamalıdır. Ayrıyeten obezite hastalarının süratli kilo randımanı sırasında farklı problemlerle müsabakası mümkündür. Beslenme sistemine günlük yalnızca 8 kalori yani bir bisküvinin eklenmesi bile 30 yılda 10 kilo alınmasına yol açmaktadır. Tam karşıtı halde günlük beslenme nizamından 8 kalorinin eksiltilmesi de 10 kilo verilmesini sağlayabilecektir. Yapılan çalışmalarda obezite hastalarının 5-7 kilo vermesi halinde metabolik sistemlerinde düzelmelerin yaşandığı, 15 üzeri kilo verildiğinde ise ölçülü seyreden Tip 2 diyabetin olumsuz tesirlerinin geri döndüğü ortaya konulmaktadır.
Önce niyet sonra diyet
Obezite ile çabada öncelikle hastanın motivasyonu sağlanmalıdır. Kendi sıhhati ile ilgili yükümlülüklerini kabul etmeyen hastada cerrahi dahil uygulanacak hiçbir metot başarılı olmamaktadır.
Obezite ile gayret için 10 kıymetli öneri
- Çok yavaş yemek yiyin ve sofradan 20 dakikadan evvel kalkmayın.
- Katı besinleri en az 20 defa, çorba yoğurt üzere sıvı besinleri en az 10 sefer çiğneyin
- Tabağınıza ne koyacaksanız üçte 1’ini bırakın. Üç köfteden 1’ini yemeyin.
- Sofradan tam doymadan kalkın.
- Her yemekten sonra birinci bir saat içinde on dakika yavaş yürüyüş yapın. Yemeklerden sonra yatmamaya itina gösterin.
- Tatlı, yağlı ve hazır besinlerden uzak durun.
- Kilo denetiminizin, uzun periyodik beslenme alışkanlıklarınızın ve yemek yeme tekniğinizin olumlu tarafta değiştirilmesi ile kalıcı olacağını bilin.
- Yavaş yavaş başlayarak her gün bir 1 saat yürüyün.
- Kendinizle hayat üslubunuzu değiştirmek üzerine 5 yıllık kontrat yapın ve vazgeçmeyin.
- Obeziteden korunmayı ömür formu haline getirin.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
