Yaklaşık bir yıldır ülkemizi de derinden etkileyen koronavirüse yakalanma telaşıyla hastaneye gitmeye çekinilmesi kolon kanserinde Acıbadem Escort Bayan de erken teşhis bahtını engelliyor Ülkemizde hem erkeklerde hem de bayanlarda en çok vefata neden olan kanser çeşitleri ortasında üçüncü sırada yer alan kolon kanseri sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları ve hareketsizliğin Acıbadem Escort de tesiriyle süratle yaygınlaşırken tarama programlarının tertipli yaptırılmaması da riski arttırıyor Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri ve Acıbadem Altunizade Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof Dr Nurdan Escort Acıbadem Tözün Mart ayı Kolon Kanseri Farkındalık Ayı ve 3 Mart Dünya Kolon Kanseri Farkındalık Günükapsamında yaptığı açıklamada kolon kanserinin kolonoskopi ile büyük ölçüde önlenebildiğini vurgularken kolon kanseri hakkında gerçek bilinen birtakım yanlışların hastalığın teşhisini ve tedavisini geciktirdiğini söylüyor Prof Dr Nurdan Tözün kolon kanseri hakkında toplumda hakikat bilinen 6 yanlışı anlattı değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu
Ülkemizde hem bayanlarda hem de erkeklerde kanserden ölümlerde üçüncü sırada yer alan kolon kanseri kurallara uyulduğunda önlenebilen ve kolonoskopi sayesinde erken teşhis konulduğunda tedavisi yüz güldürücü olan bir kanser tipi Çünkü kanser yüzde 98 oranında polip tabanında gelişiyor ve kolonoskopi sayesinde poliplerin alınması kanseri önlüyor Buna rağmen bilhassa de pandemi sürecinde koronavirüse yakalanma tasasıyla hastanelere gitmeye çekinilmesi ve kolonoskopinin ertelenmesi kolon kanserine ileri evrede teşhis konulmasına yol açabiliyor Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri ve Acıbadem Altunizade Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof Dr Nurdan Tözün Avrupa da her yıl 375 bin kişinin kolon kanseri tanısı aldığını ve 170 bin kişinin hastalıktan hayatını kaybettiğini belirterek Kanser taraması programında yer alması gereken 50 yaş ve üstü sağlıklı bireyler ve kolon kanseri tedavisi görüp de denetim kolonoskopisi yaptıracak olanların kıymetli bir kısmı Covid 19 bulaşma korkusu nedeniyle son bir yıldır hastaneye başvurmadılar Bu da tecrübelerimize ve kimi yayınlara nazaran ileri evre kolon kanserine rastlama mümkünlüğünü artırdı İtalya da Bologna Üniversitesi nde yapılan bir araştırmada kolon kanseri taramasının 4 6 ay ötelenmesi ileri evre kolon kanserini yüzde 3 oranında artırıyor 12 ayı aşan bir gecikme ise bu oranı yüzde 7 ye çıkarıyor Halbuki pandeminin bizi ne vakit terk edeceği meçhul ve koronavirüse karşı çok âlâ tedbirler alınarak tarama programları katiyetle aksatılmamalı diyor
Kolon kanseri hakkında yanlışsız bilinen 6 yanlış
Toplumda kolon kanserine yönelik kimi yanlış inanışlar bulunduğunu söyleyen Prof Dr Nurdan Tözün bu yanlış inanışların erken teşhis imkanını önlediğine ve hastalığın ileri evreye ulaşmasına neden olduğunu vurguluyor Prof Dr Nurdan Tözün toplumdaki bu yanlış inanışları ve doğrularını şöyle anlattı
Makattan kan gelmesi hemoroid hastalığına işaret eder fazla önemsenmemeli YANLIŞ
DOĞRUSU Hastaların birçok berbat bir hastalık çıkacak korkusu ile Bende hemoroid var kanama nedeni herhalde odur telaffuzuyla tabibe başvurmuyor komşunun tavsiyesine uyup alternatif tıbba yöneliyor Bazen de tabip bilhassa genç ve kronik kabızlığı olan hastalarda muayenede hemoroid ya da fissür çatlak varsa kanamayı bu duruma bağlıyor Halbuki makattan kan gelmesi bir kanserin ya da büyükçe bir polipin habercisi olabilir Kesinlikle detaylı inceleme gerekiyor
Bu hastalık genetik benim ailemde kanser yok YANLIŞ
DOĞRUSU Kanserlerin yüzde 15 i genetik yerde oluşur Kişinin birinci derece yakınında kolon kanseri olması ya da ailevi kolon polipozisi bulunması kansere yakalanma riskini artırır Fakat ailesinde hiç kanser olmayan şahıslarda de kalın bağırsak kanseri gelişebilir Son yayınlarda ailesel olmayan kolon kanserlerinde de tümör dokusunda genetik tarama yapılması öneriliyor
Uzun müddetli kabızlık daha sonra kansere yol açar YANLIŞ
DOĞRUSU Kronik kabızlık ya da hassas bağırsak sendromunun kolon kanserine yol açtığı konusunda bir bilgi yoktur Fakat kolon kanseri ya da büyükçe bir polip bağırsak boşluğunu daraltacak kadar büyüdüğünde kabızlık bağırsak tıkanması ya da makattan kanama görülebilir Bağırsak alışkanlığı bu istikamette değişen bireylerin kesinlikle bir gastroenteroloğa görünmesi gerekir
Kolonoskopi çok sıkıntı ve sancılı bir süreç ölümcül bile olabilir YANLIŞ
DOĞRUSU Kolonoskopi uzman ellerde riski hayli düşük bir süreçtir Kolonoskopi esnasında bağırsağın delinmesi ya da kanama 1000 de 1 den azdır Kolonoskopi öncesi hasta eşlik eden hastalıklar açısından kıymetlendirilir ilaçları ayarlanır Örneğin kalp kapağı değiştirilmiş olanlarda antibiyotikler kan sulandırıcı ilaçlar anti diyabetikler vs bilinen hastalıklarına ya da beden yapısına nazaran bağırsak paklığı yapılır süreç derin sedasyon uyku altında yapıldığı için hasta ağrı duymaz ve süreçte özel durumlar dışında genel anestezi uygulanması gerekmez
Hiçbir şikayetim yokken neden kolonoskopi yaptırayım ki YANLIŞ
DOĞRUSU Bir insanın hayatı boyunca kolon kanserine yakalanma riski yüzde 6 üzere hiç de küçümsenmeyecek bir olasılıktır Yani her 18 şahıstan 1 inde kolon kanseri gelişebilir Kolon polipleri ve kolon kanserine obez şahıslar ve sigara içenlerde tertipli alkol kullananlar işlenmiş besin ile beslenenler ailesinde kolon kanseri olanlar ve idman yapmayanlarda daha sık rastlandığı bilinmektedir Halbuki kolonoskopi ile kolon kanserinden mevt riski yüzde 45 oranında azalmaktadır
Kolon kanserini önleyen ilaçlar var YANLIŞ
DOĞRUSU Bu mevzuda çok çalışılmış olmasına karşın net bir sonuç yok Birtakım çalışmalarda non steroid antiinflamatuar ilaçlar kalsiyum magnezyum folik asid B6 ve B12 vitamini D vitamini statinler ve aspirinin kanseri önleyici tesirinden bahsedilse de bu tesir geniş serilerde doğrulanmamış Öteki hedefle aspirin kullananlarda tahminen marjinal bir güzellik elde edilebilir deniliyor Bu hususta alınacak çok aralık var En düzgünü sağlıklı ve liften varlıklı beslenmek antrenman yapmak sigara ve alkolden uzak durmak ve kilo almamak
Kolon kanserini önlemek mümkün ama
Kolon kanseri yüzde 98 oranında polip tabanında gelişiyor ve çapı 15 mm nin üzerindeki poliplerde kanserleşme 15 mm nin altındakilere oranla 1 5 misli fazla Kolonoskopi ile poliplerin alınmasının kanseri önlediğini belirten Prof Dr Nurdan Tözün günümüzde Avrupa ülkelerinin çabucak hepsinde çeşitli protokollere dayalı kolon kanseri tarama programları yürütüldüğünü 2000 2016 yılları ortasında 16 Avrupa ülkesinde yapılan bir çalışmada bilhassa tarama programını erken başlatan ülkelerde kolorektal kanser sıklığının manalı bir formda azaldığının bildirildiğini söylüyor Gastroenteroloji Uzmanı Prof Dr Nurdan Tözün kolon kanseri taramalarının nasıl yapıldığını şöyle anlatıyor Genelde birçok ülkede tarama metodu olarak her yıl ya da iki yılda bir dışkıda zımnî kan bakılması kullanılıyor Kimi ülkeler daha hassas fakat daha maliyetli bir metot olan ve prekanseröz lezyon olan poliplerin alınmasına da imkan sağlayan kolonoskopiyi altın standart olarak kabul ediyor Günümüz teknolojisi ile erken kolon kanserleri ve polipler yapay zekaya dayalı görüntüleme sistemleri ile daha âlâ tanınabiliyor Her ne kadar kolonoskopi polipleri saptamada altın standart ise de sürecin muvaffakiyetini kolonoskopiyi yapan kişinin tecrübesi ve süreçte kalite standartlarına uyulmuş olması belirliyor
Kimlere tarama yapılmalı
Covid 19 pandemisinin uzun bir mühlet daha devam edebileceğini düşünerek hiçbir tarama programını ve denetimleri aksatmamak gerektini vurgulayan Prof Dr Nurdan Tözün Bunun için pandemi şartlarında gerekli tedbirlere maske uzaklık temizlik uymak ve Covid 19 aşısını olmak üzere önlemleri alarak dışkıda kapalı kan testi ya da tercihen kolonoskopi sürecini yaptırmak kolon kanserinden korunmada en aktif ve akılcı yol olarak gözüküyor Pekala kimlere tarama yapılmalı
- Genelde tarama yaşı ortalama risk kümesinde olan bireyler için 50 yaş olarak kabul ediliyor Tarama hassas metotla her 2 yılda bir dışkıda bilinmeyen kan bakılarak ve testi olumlu çıkanlara kolonoskopi uygulanarak yapılıyor Bulgulara nazaran kolonoskopi 1 3 5 ya da herşey olağansa 10 yıl sonra tekrarlanıyor Taramanın sonlandırma yaşı 75 olarak belirlendiyse de bu mühlet bireye nazaran uzatılabiliyor
- Son yıllarda erken yaş kalın bağırsak kanserinin artış göstermesi üzerine taramaya 45 hatta 40 yaşında başlanması öneriliyor
- Birinci derece yakınında kolon kanseri olan ya da ailevi polipozis sendromlarından biri bulunan şahısların taranmasına daha erken yaşta başlamak gerekiyor
Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı
