Türkiye de 41 vilayette 500 bin aile zeytincilik yapıyor Yıllık ortalama 450 bin ton sofralık Escort Kağıthane zeytin üretimi yapılırken 200 bin ton zeytinyağı üretimi yapılıyor 500 bin aile zeytinden geçimini sağlıyor Zeytinin hasadında budamasında sofralık zeytin ve zeytinyağına dönüşüm sürecinde fabrikalarda değerli bir istihdam ortaya çıkıyor Kağıthane Escort Bayan
Zeytin ve zeytinyağı kesiminde ihracat istatistiklerini ise dönem bazında kıymetlendirmekte yarar var 31 Ekim itibariyle biten 2019 20 zeytinyağı dönemini 45 bin ton’luk ihracatla geride bıraktık Geçtiğimiz dönem ise 52 Kağıthane Escort bin ton zeytinyağı ihraç etmiştik Zeytinyağı ihracatında yüzde 13 lük bir azalış kelam konusu Toplamda 110 milyon ABD da döviz girdisi elde edilmiş oldu
30 Eylül tarihinde sona eren sofralık zeytin ihracatımız ise bir evvelki döneme nazaran ölçü bazında 7 azalarak 84 bin ton olurken meblağ bazında 3 artarak 145 milyon ABD döviz geliri elde ettik Bu ihracat sayısı kesimimizin yeni ihracat rekoru olarak kayıtlara geçti
Ölçü bazındaki düşüşe karşın döviz gelirimizin artmasının altındaki en değerli etken sofralık zeytinde ünite fiyatımızın 1 55 dolardan 1 73 dolara yükselmesi oldu
2020 21 ihracat dönemine ise başarılı bir giriş yaptık Yeni dönemde iki ay geride kalırken zeytinyağı ihracatı evvelki dönemin tıpkı devrine nazaran yüzde 20 lik artış yakalayarak 23 1 milyon dolardan 27 8 milyon dolara yükseldi
Zeytinyağı ihracatı ölçü bazında bakıldığında ise yüzde 13 lük artışla 9 bin 734 tondan 10 bin 951 tona yükseldi Türk zeytinyağı ihracatçıları 2020 21 döneminde sıhhat iksirini dolar bazında yüzde 7 daha fazla fiyata ihraç etme başarısı gösterdi
Türkiye zeytinyağı ihracatında en büyük artışı Amerika Birleşik Devletleri nde yakaladı ABD ye sıhhat iksirinin ihracatı yüzde 112 lik artışla 5 9 milyon dolardan 12 6 milyon dolara yükseldi Zeytinyağı ihracatında ABD nin aldığı hisse yüzde 25 ten yüzde 45 e yükseldi
1 Ekim 2020 tarihinde başlayan sofralık zeytin ihracatı yatay bir seyir izledi Sofralık zeytin ihracatı 2019 20 dönemin birinci çeyreğindeki 40 milyon dolarlık ihracat düzeyini korudu
Sofralık zeytin ihracatında siyah zeytin ihracatı 31 milyon 753 bin dolar olurken yeşil zeytin ihracatı 8 milyon 241 bin dolar olarak kayıtlara geçti Türkiye 1 Ekim 31 Aralık 2020 tarihleri ortasında 23 bin 208 ton sofralık zeytin ihraç etti
Zeytincilik kesiminin 2020 21 döneminin geride kalan dilimindeki toplam ihracatı yüzde 6 lık artışla 65 milyon dolardan 69 milyon dolara yükseldi
Zeytinyağı ihracatımızın 2019 20 döneminde en çok olduğu ülkeler ABD Suudi Arabistan İspanya Japonya ve İtalya olurken gaye pazarlarımız ABD Almanya Birleşik Krallık Çin Hindistan Irak Iran Japonya Rusya ve Suudi Arabistan olarak sıralanabilir Zeytinyağı ihraç ettiğimiz ülke ve hür bölge sayısı 131 olarak kayıtlarımıza geçti
Sofralık zeytinde ihracatımızın en çok olduğu ülkeler Almanya Irak Romanya ABD ve Bulgaristan formunda sıralanırken değerli amaç pazarlarımız ABD Almanya BAE Birleşik Krallık Bulgaristan Irak Iran Romanya Rusya ve Suudi Arabistan dır Sofralık zeytin ihraç ettiğimiz ülke sayısı ise 119 oldu
Zeytinyağı ve sofralık zeytin ihracatında maksadımız ambalajlı eser ihracatını arttırmak ve 2025 te 1 5 milyar dolar dövizi ülkemize kazandıracak pozisyona gelmek
2019 20 döneminin tamamında 21 bin ton ambalajlı zeytinyağı ihraç ettik bu da toplam zeytinyağı ihracatımızın yaklaşık 57 sine denk gelmekte
Sofralık zeytinde ise toplam zeytin ihracatımızın 95 ini ambalajlı olarak yapıyoruz Türkiye nin zeytin ve zeytinyağı dalında dünya genelinde domine eden bir oyuncu olabilmesi için üretimde sürekliliğin ve verimliliğin olması gerekiyor
Dünya da zeytin ve zeytinyağı dalını İspanya domine ediyor Bunun en değerli nedeni de dünya genelinde 3 2 milyon ton düzeyindeki zeytinyağı üretiminin yüzde 50 den fazlasını tek başına sağlıyor olması
İhraç pazarlarında var olabilmeniz için eser arzınızın sürekliliğini sağlamanız gerekiyor Bir yıl var bir yıl yok olduğunuz vakit sürekliliği sağlamanız mümkün olamıyor
Sürekliliği sağlamanın yolu üretimi arttırmaktan geçiyor Türkiye 180 milyona ulaşan zeytin ağacıyla ortalama 200 bin ton zeytinyağı üretirken İspanya 330 milyon zeytin ağacıyla ortalama 1 6 milyon ton zeytinyağı üretebiliyor
Bizim de sofralık zeytin üreticisine verilen 15 kuruş zeytinyağı üreticisine verilen 80 kuruş takviyesi sofralık zeytinde 70 kuruşa zeytinyağında ise 3 5 TL ye çıkarmalıyız Üretici bu sayede ağacına daha hoş bakacak ve üretim artışı sağlanacaktır
Tarım ve Orman Bakanlığı 2023 yılı için 650 bin ton zeytinyağı 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin rekoltesi maksadı belirmişti Bu maksada ulaşabilmemiz için zeytin üreticisinin takviyelerinin arttırılması gereğinin altını çiziyoruz
Milletlerarası Zeytin Konseyi nin yayınladığı son rapora nazaran 2020 21 döneminde dünya zeytinyağı üretiminin 3 5 artışla 3 milyon 320 bin ton olarak gerçekleşmesi bekleniyor Geçtiğimiz dönem epeyce makus bir dönem geçiren İspanya da zeytinyağı rekoltesi 41 artışla 1 milyon 596 bin ton olarak gerçekleşmesi bekleniyor Başka değerli üretici ülkelerden İtalya da 21 lik düşüş ile 290 bin ton Tunus ta ise 65 düşüş ile 120 bin ton zeytinyağı rekoltesi beklenmekte
Tekrar birebir rapora nazaran sofralık zeytinde dünya genelinde 2 6 lık bir artış yaşanması ön görülüyor En büyük üreticilerden Mısır da 6 7 artışla 800 bin ton İspanya da 28 artışla 590 bin ton Yunanistan da ise 3 6 artışla 230 bin ton üretim bekleniyor Bir öbür değerli sofralık zeytin üreticisi olan Cezayir de ise 4 2 lik düşüş ile 310 bin ton üretim öngörülmekte Birebir formda Fas ve Tunus da önümüzdeki dönem sofralık zeytin üretiminde düşüş beklenen ülkeler ortasında yer alıyor
Türkiye yıllara nazaran değişmekle birlikte sofralık zeytin üretiminde yıllık ortalama 450 bin tonluk üretimle dünyada ikinci ya da üçüncü sırada yer alıyoruz
Türkiye zeytinyağı üretiminde ortalama 200 bin tonluk üretimle dünya sıralamasında dördüncü ya da beşinci sıranın sahibi oluyor
Bu yıl rekolte şimdi resmi olarak açıklanmamakla birlikte üretici bölgelerden aldığımız bilgiler ve müşahedelerimiz rekoltenin geçen yılki rekoltemizin bir ölçü altında kalacağı istikametindedir
Türkiye’nin sofralık zeytin ve zeytinyağı tüketimine bakacak olursak Türkiye yıllık 400 bin tonluk sofralık zeytin tüketimiyle dünya genelinde en çok sofralık zeytin tüketen ülkeler ortasında gelmektedir
Dünya genelinde sağlıklı eser tüketimi yükselen bir trend Bu süreçte zeytin ve zeytinyağına olan talepte artış var
Pandemi sürecinde sağlıklı beslenmenin değeri daha da düzgün anlaşıldığı için dünya genelinde bilhassa Avrupa ve ABD üzere gelişmiş ekonomilerde hane içi zeytin ve zeytinyağı tüketiminde artış kelam konusu Pandemi periyodunda beşerler uzun müddet konutlarında kaldılar ve tekrar kahvaltı yapmaya başladılar Bu süreç sofralık zeytin tüketiminin artmasını sağladı
Lakin pandeminin en olumsuz etkilediği kesimler olan turizm ağırlama bölümünde yaşanan daralma nedeniyle otel cafe ve restoranlardaki tüketimde ister istemez azalışlar yaşandı
Türkiye zeytinyağı üreten ülkeler ortasında kişi başına en az zeytinyağı tüketen ülke pozisyonunda Ülkemizde zeytinyağı tüketimi kişi başına tüketim 2 kg ın altında kalıyor
Üretici ülkelerden Yunanistan İtalya İspanya da kişi başı 15 kg ın üzerinde tüketim yapılmakta Maksadımız Türkiye’deki zeytinyağı tüketimini kısa vadede 5 kg düzeyine çıkarmak Bu gayeye ulaşılabilmesi için ise sıhhat iksiri ve şifa kaynağı olan zeytinyağında 8 olan KDV oranının 1’e indirilmesini talep ediyoruz KDV nin indirilmesi tüketimi artıracak ve böylelikle orta ve uzun vadede kalp damar ve kanser hasatlıkları için yapılan sıhhat harcamaları azalarak Sıhhat Bakanlığımız ilaç harcama bütçesine azaltıcı istikamette katkı sağlayacaktır
Zeytin ve zeytinyağı bölümünün meselelerini da başlıklar halinde şöyle özetleyebiliriz
Üreticinin desteklenmesi beklentimizi daha evvel lisana getirmiştim Zeytin ve zeytinyağı kesiminde ihracatta verilen ihracat takviyelerinin de arttırılmasını bekliyoruz Şu an 1kg a kadar ambalajlı zeytinyağı ihracatında ton başına 1600 TL sofralık zeytinde ise 630 TL ihracat iadesi sağlanıyor
Bu meblağ ambalaj büyüdükçe azalmakta 1 2 kg ortasındaki ambalajlarda zeytinyağında 820 sofralık zeytinde 425 TL 2 5 kg ortasındaki ambalajlarda ise zeytinyağında 430 TL sofralık zeytinde 280 TL dayanak verilmektedir Bilhassa Uzak doğu ülkelerine eserlerimizi galon tipi ambalajlarda ihraç ettiğimiz için ambalaj büyüklük parametrelerinin 0 1 kg ortası 1 3 kg ortası 3 5 kg ortası olarak revize edilmesinin kesimimiz için büyük yararı olacağını düşünüyoruz
Zeytinyağı dalının problemlerinden bir tanesi yüzde 8 oranındaki KDV nin yüzde 1 e indirilmesi beklentisidir
Zeytinyağı ihracatında Avrupa Birliği ne 100 ton olan ihracat kotamızın öbür üretici ülkeler düzeyine çıkarılması gerekmektedir Birinci basamakta 15 bin ton kotasız ihracat kotası verilmesi gerekmektedir
Avrupa Birliği’nden ayrılan İngiltere ile yaptığımız Hür Ticaret Mutabakatı kapsamına Türk zeytinyağının alınmasını bekliyoruz
Zeytin ve zeytinyağı üretiminde amaçlarımıza ulaşabilmek için Tarım ve Orman Bakanlığımız öncülüğünde yaşlı zeytin ağaçlarının tıraşlanması gençleştirilmesi münasebetiyle oluşacak gelir kaybının çiftçinin eser kaybı yaşadığı yıllarda desteklenmesini istiyoruz
Ülkemiz iktisadı açısından değerli olan zeytinciliğin üretim bölgelerinin hava ve toprak kuralları ile uyumlu bölgelere adaptasyonunu tamamlamış çeşitlerden örneğin Akhisar Uslu Aydın Memecik Bursa Gemlik gibi dikim yapılmasının desteklenmesi gerekmekte Gereksinim duyulan eserlerin bilhassa Tekir Eşek Domat Memecik üzere iri taneli zeytin çeşitlerinin dikim ve üretiminin teşvik edilmesi gerektiğinin dillendiriyoruz
Zeytin yoksul toprakların meyvesidir ve ülkemizde kıraç topraklarda yetişen zeytin ağaçlarının büyük bir kısmı sulama altyapısından mahrum Bu bakımdan damla sulama sistemleri derin kuyu açılması ve elektrik harcamaları hususlarında Bakanlıklarının acil takviyesine muhtaçlık duyulmakta Ayrıyeten çiftçimize verilen mazot ve gübre takviyesinin de artırılması büyük değer taşıyor
Bakanlığımızın vereceği 1 ünite dayanağın 10 yıl içerisinde ülke iktisadına artı 10 ünite gelir olarak geri döneceğinden hiç kuşkumuz yok
Kesimimizde iç piyasaya baktığımızda en kıymetli sorun olarak karşımıza zeytinyağında taklit ve tağşiş çıkmakta Taklit ve tağşişin önüne geçilebilmesi için cezai yaptırımların arttırılarak tağşişli zeytinyağı ticareti yapanların nitelikli cürümler kapsamında cezalandırılması gerekmekte Tağşişin süreklilik kazanması halinde ise ilgililerin ticaretten menedilmesi sağlanmalı
Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı
